فرزاد حسین پناهی قروچای

این آزمایش به منظور ارزیابی ارقام مقاوم و حساس گندم به تنش خشکی، در قالب طرح کرتهای خرد شده با هفت تیمار آبیاری به عنوان کرت اصلی، دو رقم گندم (در کرت فرعی) و سه تکرار در سال زراعی 1390-1389 در دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آبیاری شامل آبیاری کامل (شاهد) (FI)، بدون آبیاری در فصل بهار (NI)، آبیاری در دو مرحله ساقه دهی و گرده افشانی (SP)، آبیاری در دو مرحله ساقه دهی و اوایل پرشدن دانه (SG)، آبیاری در دو مرحله گرده افشانی و اوایل پرشدن دانه (PG)، آبیاری در سه مرحله ساقه دهی، گرده افشانی و اوایل پرشدن دانه (SPG) و آبیاری در چهار مرحله ساقه دهی، گرده افشانی، اوایل و اواسط پرشدن دانه (SPGG) و ارقام مورد مطالعه نیز پیشگام (مقاوم به خشکی) و گاسکوژن (حساس به خشکی) بودند. نتایج نشان داد که عملکرد اقتصادی تیمارهای SP، SG، PG، SPG و SPGG در مقایسه با شاهد اول (FI) به ترتیب 36%، 40%، 47%، 31% و 17% کاهش یافت لیکن مصرف آب در تیمار به ترتیب 59%، 58%، 57%، 49% و 38% کاهش پیدا کرد. رقم متحمل به خشکی پیشتاز دارای عملکرد بیولوژیکی و اقتصادی بالاتری از رقم حساس گاسکوژن بود ولی اختلاف بین عملکرد بیولوژیکی آنها بیش از اختلاف عملکرد اقتصادی بود. نتایج بیانگر این بود که در دشت مشهد گندم بدون آبیاری در فصل بهار عملکرد رضایت بخشی ندارد و مراحل ساقه دهی و گلدهی حساسترین مراحل نموی گندم نسبت به تنش خشکی بوده و آبیاری در هر دو مرحله مذکور جهت حصول عملکرد بالا در شرایط محدودیت آب ضروری است.