فرزاد حسین پناهی قروچای

عدس از جمله مهم ترین حبوبات سردسیری است که وقوع سرمای شدید منجر به بروز خسارت در آن می شود. برخی از شاخص های فیزیولوژیک از جمله نشت الکترولیت ها در ارزیابی و شناسایی ارقام متحمل به سرمای گیاهان کاربرد داشته است. به همین منظور جهت بررسی امکان استفاده از شاخص نشت الکترولیت ها در ارزیابی تحمل به سرمای هفت ژنوتیپ عدس ( MLC7، MLC60، MLC185، MLC225، MLC357، قزوین و رباط)، این ژنوتیپ ها در آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در معرض نه تیمار دمایی ( صفر، 3-، 6-، 9-، 12-، 15-، 18-، 21- و 24- درجه سانتیگراد) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که کاهش درجه حرارت با افزایش میزان نشت الکترولیت ها در تمام ژنوتیپ های مورد ارزیابی همراه بود و تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ های عدس از نظر میزان نشت الکترولیت ها وجود داشت. بیشترین و کمترین میزان نشت الکترولیت ها به ترتیب مربوط به ژنوتیپ های رباط (5/28 درصد) و MLC7 (4/19درصد) بود. همچنین سرعت افزایش نشت الکترولیت ها بین ژنوتیپ های مورد آزمایش متفاوت بود. شیب منحنی نشت الکترولیت ها در ژنوتیپ های MLC225 و قزوین بیشتر بود و سایر ژنوتیپ ها با سرعت کمتری به حداکثر میزان نشت خود رسیدند. همچنین دمایی که در آن ژنوتیپ ها حداکثر میزان نشت را داشتند نیز متفاوت بود، به صورتی که. ژنوتیپ های MLC7، MLC185، MLC225 و رباط در دمای 21- درجه سانتیگراد حداکثر میزان نشت الکترولیت ها را داشتند، در حالیکه دمای حداکثر میزان نشت الکترولیت ها در ژنوتیپ MLC357، 15- درجه سانتیگراد و در ژنوتیپ های MLC60 و قزوین، 18- درجه سانتیگراد بود. همچنین تفاوت ژنوتیپ ها از نظر LT50el معنی دار بود و میزان آن در دامنه 7/10- درجه سانتیگراد (MLC357) تا 2/16- درجه سانتیگراد (MLC225) قرار داشت.