فرزاد حسین پناهی قروچای

به منظور مقایسه مزارع تولید تجاری و سنتی سیب زمینی استان کردستان از نظر جنبه های مختلف مصرف انرژی مطالعه ای طی سالهای زراعی 1387 و 1388 در دشت دهگلان صورت گرفت. بدین منظور50 مزرعه از مزارع تجاری و 50 مزرعه از مزارع سنتی سیب زمینی موجود در دشت دهگلان انتخاب و اطلاعات مربوط به نهاده های ورودی و عملکرد سیب زمینی در قالب پرسشنامه هایی از کشاورزان مربوطه استخراج گردید. سپس به منظور اعتبارسنجی اطلاعات دریافتی، در هر دو سال مزرعه ای به مساحت یک هکتار و بر اساس عملیات زراعی رایج در منطقه مورد کشت و کار قرار گرفت. نتایج نشان داد که مقدار کل انرژیهای ورودی در مزارع تولید تجاری سیب زمینی 67/93330 مگاژول در هکتار بود که چهار گروه مواد شیمیایی، ماشین آلات، سوختهای فسیلی و بذر بیش از 83% انرژیهای ورودی را به خود اختصاص دادند. مقدار کل انرژیهای ورودی در مزارع تولید سنتی سیب زمینی 52/44279 مگاژول در هکتار بود که 53% کمتر از میزان انرژیهای ورودی در مزارع تجاری می باشد. میزان انرژی خروجی در مزارع تجاری و سنتی به ترتیب 70/128243 و 42/62454 مگاژول در هکتار برآورد شد در نتیجه میزان کارایی مصرف انرژی در مزارع تجاری و سنتی به ترتیب 37/1 و 41/1 به دست آمد. سهم انرژیهای قابل تجدید که معیاری از پایداری بوم نظامهای زراعی می باشد از 81/27% در مزارع سنتی به 47/21% در مزارع تجاری کاهش یافت. بنابراین به نظر می رسد که پایداری تولید سیب زمینی در مزارع تجاری علیرغم تولید عملکرد بالاتر در حال کاهش می باشد و این مسئله لزوم تجدیدنظر در ارتباط با مصرف نهاده های انرژی بر را ضروری می سازد.