فرزاد غیاثی

ززمینه و هدف: دیازینون یکی از آفت‌کش‌های متداول است که بطور گسترده‌ای استفاده می‌شود. تجمع این سم در بافت‌های ماهی می‌تواند تاثیرات منفی بر سلامت انسان و اکوسیستم‌های آبی داشته باشد. در این تحقیق میزان سم دیازینون در عضلات ماهی کپور معمولی پرورشی (Cyprinus carpio) در مجتمع پرورشی ماهیان گرمابی شهرستان قصرشیرین استان کرمانشاه در فصل صید مورد بررسی قرار گرفت. روش بررسی: برای این منظورمجتمع بر اساس مکان آبگیری مزارع از کانال اصلی آب‌رسانی (منشعب از رودخانه‌ی الوند) به سه ناحیه ابتدایی، انتهایی و میانی تقسیم گردید .در هر ناحیه دو مزرعه نزدیک به هم و با ظرفیت تقریبا برابر انتخاب شد. ازآب کانال آبرسانی اصلی مجتمع و آب کانال آبرسانی هر مزرعه و بافت عضله‌ی ماهیان مزارع هر ناحیه جهت اندازه گیری میزان دیازینون با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی(GC-Mass) نمونه برداری بعمل آمد. یافته ها: نتایج نشان داد که میزان سم دیازینون در آب کانال آب‌رسانی به مزارع، از ناحیه 1 به ناحیه 3 کاهش می یابد . میزان سم در نواحی 1 ، 2 و 3 به ترتیب70/0±71/29 ،63/0 ±67/26 و 49/0±53/24 میکرو گرم برکیلوگرم( ppb ) اندازه‌گیری گردید که تفاوت معنی‌داری بین میزان دیازینون در آب کانال آبرسانی مزارع ناحیه 1 با کانال‌های آبرسانی ناحیه 2 و 3 مشاهده شد ( 05/0p<) که کمتر از میزان مجاز توصیه شده توسط آژانس حمایت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) بود. بیشترین میزان تجمع سم در ماهیان مزارع ابتدایی (ppb 21/22±0/9) و کمترین میزان سم در ماهیان مزارع انتهایی (ppb 14/41±0/6) و در مزارع میانی (ppb 17/55±0/7) (میانگین±اشتباه معیار) اندازه گیری شد که پایین‌تر از حداکثر میزان توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی ( WHO ) و سازمان ایمنی غذایی اروپا (EFSA ) جهت مصرف انسانی بود. میزان سم تجمع‌یافته در عضلات ماهی بستگی به میزان سم موجود در آب داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه ی حاضر میزان تجمع سم دیازینون در عضلات ماهی کپور معمولی پرورشی مجتمع پرورش ماهیان گرمابی شهدای قصرشیرین در زمان عرضه ی ماهی به بازارکمتر از میزان مجاز توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی بوده و سازمان ایمنی مواد غذایی اروپا بوده، از نظر بهداشت مواد غذایی و مصارف انسانی منعی وجود ندارد .