امروزه با توجه به بحران کم آبی، استراتژی های سازگاری که بتوانند با آسیب پذیری کشاورزان مقابله کنند، ضروری به نظر می رسد. لذا، تحقیق حاضر با هدف بررسی استراتژی های مقابله با آسیب پذیری خانوارهای کشاورز در برابر بحران کم آبی، شهرستان بهار انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را کشاورزان آبی کار شهرستان بهار در سال 94-95 تشکیل دادند، که با توجه به جدول مورگان تعداد 181 سرپرستان خانوار از طریق روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای متناسب (با تعداد خانوار در هر روستا) انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردید که روایی محتوایی آن با نظر اعضای هیئت علمی گروه ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه کردستان و کارمندان جهاد کشاورزی شهرستان بهار مورد تأیید قرار گرفت. پایایی ابزار تحقیق نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای مقیاس های که بصورت طیف لیکرت بودند، تعیین گردیدکه در مورد تمامی مقیاس ها مقدار آلفای کرونباخ بالاتر از 64/0 بود که نشان از قابلیت اعتماد (پایایی) پرسشنامه است. روش تجزیه و تحلیل داده ها شامل آماره های توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین و میانه)، تحلیل عاملی، رگرسیون چندگانه و تحلیل خوشه ای بود که از طریق نرم افزار spss صورت گرفت. براساس یافته ها، نتایج پژوهش نشان داد که اکثر خانوارهای کشاورز مورد مطالعه در گروه آسیب پذیری بالا و متوسط قرار دارند و بیشترین استراتژی به کار رفته توسط سرپرستان خانوارهای کشاورز برای مقابله با بحران کم آبی استراتژی متنوع سازی می باشد. از جمله عوامل مؤثر بر استفاده از استراتژی های سازگاری در این پژوهش می توان به میزان زمین آبی، نگرش سرپرستان نسبت به بحران کم آبی، سن سرپرستان، نظر سرپرستان نسبت به منشأ بحران کم-آبی، دسترسی به خدمات حمایتی- ترویجی و میزان درآمد سالانه اشاره کرد. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که بین تعداد اعضای خانوار، نیروی کار خانوادگی، عضویت در نهادها و تصور فرد از نقش رهبری اش در بین کشاورزان، با استراتژی های مقابله با بحران کم آبی هیچ گونه رابطه معناداری وجود ندارد. نتایج این مطالعه می تواند، دستاوردهایی برای برنامه ریزان توسعه روستایی در پی داشته باشد. تا با استفاده از آن، بتوانند راهکارهای مناسب جهت توانمندسازی کشاورزان به منظور مقابله با بحران کم آبی را طراحی کنند.
