فرزاد اسکندری

در سال های اخیر مصرف کودهای شیمیایی افزایش قابل ملاحظه ای داشته که افزون بر صدمات زیست محیطی، افزایش قیمت تمام شده محصولات کشاورزی را نیز به دنبال داشته است. لذا، توجه به پیامدهای زیست محیطی بکارگیری نهاده های کشاورزی در محصولات مهم و استراتژیک کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است. ذرت به عنوان یکی از مهم‌ترین فرآورده‌های زراعی، در کشور ما از جایگاه مهم و استراتژیکی برخوردار است. عملکرد دانه ذرت به میزان استفاده از کودهای شیمیایی وابستگی بالایی دارد. بنابراین، مدیریت رفتار مصرف کود در بین کشاورزان و خصوصاً کشاورزانی که اقدام به کاشت ذرت می کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا، مطالعۀ حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر رفتار مصرف کود شیمیایی در بین کشاورزان ذرت‌کار دهستان درودفرامان شهرستان کرمانشاه انجام شد. برای این منظور از پارادایم کمّی بهره گرفته شد. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیۀ کشاورزان ذرت‌کار دهستان درودفرامان شهرستان کرمانشاه شهرستان بود که در سال گذشته اقدام به کشت ذرت نموده بودند (100N=). با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی و جدول کرجسی و مورگان تعداد 80 نفر از آنان برای انجام پژوهش انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری داده‌ها در این پژوهش، پرسشنامه‌ای استاندارد بود که روایی آن با استفاده از روایی محتوایی و سازه و پایایی آن با بهره‌گیری از پایایی ترکیبی و ضریب آلفای کرونباخ مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی از نرم افزار SPSS نسخۀ 25 و SmartPLS نسخه سه بهره گرفته شد. یافته‌های مطالعه نشان داد که قصد مصرف کود شیمیایی تأثیر مثبت و معناداری در سطح یک درصد بر رفتار مصرف کود شیمیایی ذرت‌کاران دهستان درودفرامان دارد و این متغیر قادر به تبیین 22 درصد از تغییرات واریانس رفتار مصرف کود شیمیایی کشاورزان مورد مطالعه است. هم‌چنین، نتایج مطالعه نشان داد که متغیرهای هنجارهای اخلاقی، نگرش نسبت به مصرف کود شیمیایی و هنجارهای ذهنی با تبیین 73 درصد از تغییرات متغیر قصد مصرف کود شیمیایی ذرت‌کاران دهستان درودفرامان به صورت غیرمستقیم تأثیر مثبت و معناداری بر رفتار مصرف کود شیمیایی کشاورزان مورد مطالعه داشتند. در نهایت با توجه به یافته‌های پژوهش، پیشنهادهای کاربردی به سیاستگزاران، برنامه‌ریزان و مدیران جهاد کشاورزی به منظور کمک به کاهش مصرف کود شیمیایی و مدیریت بهینۀ آن در کشور ارائه شده است.