یکی از راهکارهای مطلوب جهت برون‌رفت و حل بحران‌های اقتصادی روستاهای نواحی مرزی بازگشایی مرزها در قالب بازارچه و گمرکات و بهره‌گیری از پتانسیل‌های تجاری فراوان این مناطق می‌باشد. در این راستا نیز پژوهش کاربردی حاضر با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی تأثیرات تأسیس بازارچه مرزی پیران و دره وران و گمرک رسمی باشماق در توسعه نواحی روستایی دهستان مرزی خاو و میرآباد پرداخته است. گردآوری اطلاعات در بخش نظری با استفاده از منابع کتابخانه و در بخش عملی با بهره‌گیری از توزیع پرسشنامه و مصاحبه با روستاییان بوده است. جهت تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران و سپس تصحیح آن استفاده و 260 نفر از سرپرستان خانوار روستاهای بخش از میان 11407 خانوار، به‌عنوان نمونه انتخاب و پرسشنامه‌ها به‌صورت تصادفی ساده در میان آن‌ها توزیع گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با بهره‌گیری از آمار توصیفی و آزمون‌های استنباطی، t تک نمونه‌ای و دو نمونه‌ای، کروسکال والیس، همبستگی اسپیرمن و ویلکاکسون نشان داد که درمجموع بازارچه‌ها و گمرک موجود در دهستان تأثیر چندانی در توسعه نواحی روستایی نداشته و تنها در بعد کالبدی- زیست‌محیطی، تغییرات مطلوبی ایجاد نموده است همچنین بین امید به آینده عملکرد مطلوب این دروازه‌های اقتصادی در توسعه نواحی روستایی دهستان با وابستگی شغلی روستاییان به آن‌ها، سن و فاصله از مرز ارتباط معنی‌داری وجود دارد.
