در پژوهش حاضر وضعیت دسترسی و توزیع دارایی های معیشتی در میان روستاییان روستاهای شهرستان مریوان با دید جامع و همه جانبه نگرانه به منظور ارائه راهکارهای کاربردی در راستای ارتقا و بهبود وضعیت دسترسی و حرکت در مسیر تامین و پایداری معیشت آنها، مورد سنجش و تحلیل قرار گرفت. ماهیت این پژوهش توصیفی-تحلیلی؛ کمی-کیفی و روش گردآوری، مبتنی بر پیمایش میدانی است. در بخش کمی، نحوه دسترسی به دارایی های معیشتی روستاییان و توزیع فضایی آن و در بخش کیفی نیز، راهبردهای موجود روستاییان در ارتباط با دسترسی به دارایی ها، نتایج حاصله از آن و علل و عوامل بروز این وضعیت، مورد بررسی و شناسایی قرار گرفته است. جامعه آماری در بخش کمی، مشتمل بر سرپرستان خانوار روستایی شهرستان بود که با بهره گیری از فرمول کوکران و روش توزیع طبقه ای، 320 پرسشنامه به صورت تصادفی ساده درمیان سرپرستان خانوار و به صورت قرعه کشی در میان روستاهای منتخب آنها در سطح شهرستان، دربرگیرنده 56 متغیر قابل اندازه گیری پنج بعد اصلی(انسانی، مالی، طبیعی، فیزیکی و اجتماعی) دارایی های معیشتی، توزیع گردید. در بخش کیفی، نیاز به انجام مصاحبه های عمیق با افراد آگاه از مدیران و آگاهان محلی روستاها، مسئولین توسعه ای، فعالان اقتصادی و آگاهان و متخصصان علمی عرصه توسعه شهرستان بود که به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی شناسایی گردیدند. تجزیه و تحلیل یافته ها؛ در بخش کمی با آزمون های آمار استنباطی و در بخش کیفی با روش تئوری بنیادی، نشان دادند که سطح دسترسی روستاییان شهرستان مریوان با توجه به میانگین نامناسب محاسبه شده برابر 2.64 در سطح معنی داری 0.05، در وضعیت رضایت بخشی، قرار ندارد. این نامناسب بودن وضعیت دسترسی در میان چهار قسم از دارایی های پنجگانه معیشتی اندازه گیری شده؛ مبتنی بر دارایی های مالی، انسانی،؛ اجتماعی و فیزیکی، وجود داشت و تنها، بعد دارایی های طبیعی بود که به صورت شکننده و نسبی وضعیت دسترسی، تا حدی رضایت بخش، ارزیابی گردید. همچنین؛ نامناسب بودن دسترسی به دارایی های مالی و سپس با اختلاف اندکی، دارایی های فیزیکی، بیشترین تاثیر را در رقم خوردن وضعیت نامناسب رضایت از معیشت در میان روستاییان دارا بودند. از لحاظ توزیع فضایی نیز، در سطح معنی داری 0.05، تفاوت معنی داری میان سطح دسترسی نواحی روستایی شهرستان مریوان به دارایی های معیشتی، وجود داشت. در این ارتباط، وضعیت میانگین دسترسی به دارایی های معیشتی نواحی روستایی شهرستان مریوان در قالب شش دهستان آن در دو گروه همگن، جای گرفته اند. دهستان های سرشیو، گلچیدر و کوماسی در گروه اول و دهستان سرکل، خاوومیرآباد و زریوار در گروم دوم؛ که متغیرهای فاصله از مرکز؛ دارا بودن شاخصه های خرده فرهنگ دهقانی و میزان جمعیت روستاها، دارای اثرگذاری معنی داری با این وضعیت توزیع بودند. 63 ضعف؛ در قالب مولفه های ضعف برنامه ریزی، سیاستگذاری و مدیریتی توسعه ای؛ نامناسب بودن محیط کسب و کار منطقه؛ مدیریت امنیتی مرز؛ ضعف قوانین و حمایتها؛ ضعف در زیرساخت های کالبدی مورد نیاز توسعه اقتصادی؛ کمبود سرمایه مردم محلی و ضعفهای اجتماعی-فرهنگی، مهمترین؛ علل و عوامل و کاستی هایی بودند که وضعیت نامناسب موجود دسترسی روستاییان شهرستان مریوان به دارایی های معیشتی را موجب شده اند و در نهایت؛ فروش دارایی ها، افزایش فشار بر منابع آب و زمین، مهاجرت، کاهش مصرف، افزایش مصرف پس اندازهای مالی، قرض گرفتن، وام گرفتن، روی آوردن به مشاغل کاذب و قاچاق کالا(کولبری و واسطه گری)، افزایش ساعات کار و اجاره دادن زمین ها؛ مهمترین، راهبردهای اتخاذی و افزایش فقر، آسیب پذیری معیشتی، تخلیه روستاها و اتلاف منابع آب و خاک، نامطلوب شدن محیط اجتماعی و فردی مورد نیاز کارآفرینی و تحول بخشی و افزایش ناامنی ها نیز، مهمترین؛ نتایج معیشتی حاصل از عدم توزیع و دسترسی مناسب به دارایی های معیشتی در سطح نواحی روستایی شهرستان بودند. نتایج و راهبردهایی که ایجاد و تداوم تله فقر را در سطح منطقه، نشان می دهند.
