«قصه‌های پریان» از گونه‌های معروف روایی و ادبی جهان محسوب می‌شوند. گستردگی جهانیِ این قصه‌ها چنان است که رسیدن به قطعیتی متقن و جامع درباره خاستگاه قصه‌های پریان را با چالش‌ها و دشواری‌های بسیاری همراه کرده‌است، چنان‌که دیدگاه‌های مطرح در این زمینه نیز با چالش‌ها و خلل‌های متعددی روبه‌رو هستند. رواج گسترده این قصه‌ها در فرهنگ‌های هندواروپایی، و وجود الگوها، عناصر و کارکردهای روایی مشابه در این قصه‌ها نیز مسائل دیگری است که ضرورت پژوهش برای تبیین خاستگاه‌های تاریخی و رواییِ قصه‌های پریان را نشان می‌دهد. در این مقاله به منظور واکاوی خاستگاه‌های روایی و تاریخی شکل‌گیری قصه‌های پریان، با تکیه بر شواهد روایی، آیینی و اسطوره‌شناختی، به بررسی و تحلیل خاستگاه‌های شکل‌گیری قصه‌های پریان می‌پردازیم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که خاستگاه اولیه شکل‌گیری قصه‌های پریان به «هزاره دوم پیش از میلاد»؛ یعنی به دوره مواجهه اقوام هندواروپایی در ایران، آسیای صغیر و اروپا با فرهنگ‌ها و آیین‌های بومیِ سرزمین‌های مقصدِ مهاجرتشان بازمی‌گردد، چنان‌که این قصه‌ها در فرهنگ‌های هندواروپایی کارکردی آموزشی ـ تربیتی با رویکرد سیاسی ـ ایدئولوژیک برای مخاطبانشان داشته‌اند و در ارتباط با نوع مخاطب خردسال یا بزرگ‌سال نیز شکل و کارکرد روایی و فرهنگیِ خاصّ خود را داشته‌اند و استمرار بلندمدت و باستانی این داستان‌ها نیز منشأ شکل‌گیری روایت‌هایی چون برون‌همسری بوده است.
