صنعت پتروشیمی یکی از ارکان اصلی صنعت نفت در زنجیره تولید و موتور محرک توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور به شمار می آید و نقش بسزایی در تولید ناخالص ملی دارد. علاوه بر کاهش خام فروشی، صنایع پتروشیمی به ایجاد ارزش افزوده مضاعف اقتصادی، ثروت آفرینی و اشتغال زایی کمک میکنند. بر این اساس، در برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی به این صنعت توجه بیشتری شده و احداث مجتمع های پتروشیمی در اولویت قرار گرفته است. تحولات توسعه صنعت پتروشیمی در ایران به نوعی غفلت از اتخاذ رویکردی سیستمی و عدم توجه به زنجیره ارزش را در صنایع پتروشیمی نشان می دهد که در این ارتباط می توان به عدم انسجام صنایع پایین دستی و توجه نکردن به نیازهای آنها اشاره نمود. از این رو، توجه ویژه به توسعه صنایع پایین دستی حائز اهمیت بوده و می تواند در شرایط بحرانی نقش قابل توجهی در جلوگیری از آسیب پذیر نمودن اقتصاد ملی ایفا نماید. سرمایه گذاری کم، امکان جایگزینی واردات و گسترش صادرات، زود بازده بودن، اشتغال زایی زیاد و ارزش افزوده بالا از مهمترین ویژگی هایی هستند که صنایع پایین دستی یا تکمیلی پتروشیمی را در کانون توجه سرمایه داران و سیاست گذاران صنعتی قرار داده است. در استان هایی که مجتمع های پتروشیمی، فعال هستند ظرفیت های مطلوبی برای توسعه صنایع پایین دستی با توجه به وجود زیرساخت ها و نیز خوراک مناسب وجود دارد. همچنین استان های مرزی ایران به علت وجود بازارهای مناسب و وجود تقاضا از سوی کشورهای همسایه قابلیت جذب سرمایه گذاری های جدید و توسعه شهرک های تخصصی پتروشیمی با هدف توسعه صنایع تکمیلی را دارند. با توجه به موقعیت جغرافیایی استان کردستان و نیز وجود شهرک مصوب و زیرساخت های موردنیاز در جوار مجتمع پتروشیمی کردستان با ظرفیت اسمی 300 هزار تن پلی اتیلن سبک در سال، ضروری است برنامه ای جامع برای توسعه صنایع پایین دستی تدوین و طرح های لازم تهیه گردد. هدف از این پروژه، شناسایی فعالیت های مرتبط با این حوزه و متناسب با زیرساخت ها و محصولات پتروشیمی های منطقه، مطالعه بازار محصولات مربوطه و ارزیابی مقدماتی فنی اقتصادی جهت اولویت بندی اجرایی آنها می باشد. طرح حاضر در دو مرحله مطالعات کتابخانه ای و میدانی و نیز مطالعه بازار و ارزیابی مقدماتی فنی و اقتصادی طرح های منتخب اجرا میگردد. مرحله اول گزارش حاضر شامل مطالعات کتابخانه ای و میدانی بمنظور شناسایی فعالیت های پایین دستی پتروشیمی مبتنی بر خوراک پلی اتیلن، بررسی پیش نیازهای فنی طرح ها و نیز تعیین شاخص های ارزیابی و اولویت بندی فعالیت های در نظر گرفته شده می باشد. در این مرحله، ضمن ارائه توضیحاتی در ارتباط با صنعت پتروشیمی، جایگاه، مزایا و چالش های آن در ایران، تقسیم بندی و زنجیره ارزش آن و نیز صنایع پایین دستی و لزوم توسعه آن در کشور، به تشریح امکان سنجی طرح های پژوهشی، ابعاد و محورهای اصلی آن و نیز ارتباط آنها پرداخته شده است. بعلاوه، تکنیک های مورد استفاده در ارزیابی مالی و اقتصادی طرح ها معرفی و بطور کامل توضیح داده شده اند. در ادامه، با توجه به زیرساخت های منطقه و نیز محصول مجتمع پتروشیمی استان کردستان و استان های همجوار، فعالیت ها و صنایع پایین دستی که خوراک اصلی آنها پلی اتیلن بوده شناسایی و ضمن بررسی تکنولوژی و فرآیند تولید آنها، پیش نیازهای فنی آنها مشخص و درنهایت، شاخص های مناسب برای ارزیابی و اولویت بندی طرح های مورد نظر انتخاب گردید. مرحله دوم گزارش حاضر به مطالعه و محاسبه شاخص های تعیین شده در مرحله اول برای ارزیابی و اولویت بندی اجرایی فعالیت های پایین دستی پتروشیمی منتخبی که مبتنی بر خوراک پلی اتیلن بوده و به بررسی پیش نیازهای فنی آنها پرداخته شد، اختصاص دارد. در این مرحله از گزارش، به بررسی واحدهای فعال و در دست احداث در داخل کشور و منطقه، وضعیت صادرات و واردات با نگاه ویژه به کشور همسایه و همجوار استان یعنی عراق، بررسی وضعیت بازار (عرضه و تقاضا) محصولات منتخب در سال های آتی و نیز تحلیل موازنه عرضه و تقاضا پرداخته شده است. بعلاوه، مواد اولیه موردنیاز برای تولید محصولات منتخب به لحاظ نحوه دسترسی، نحوه و منبع تأمین، میزان مصرف و هزینه تأمین، مواد جایگزین و نیز امکان استفاده از ضایعات مواد اولیه بطور کامل مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. در ادامه، توجیه پذیری اقتصادی فعالیت های پایین دستی پتروشیمی منتخب از طریق برآورد شاخص های ارزش یکنواخت سالیانه خالص، دوره بازگشت سرمایه، میزان سودآوری و نیز نرخ بازده داخلی مورد ارزیابی قرار گرفته و در کنار آن، برآورد میزان سرمایه گذاری کل در حداقل ظرفیت تولید، نحوه تأمین سرمایه مورد نیاز، میزان و هزینه سالیانه مواد اولیه عمده مورد نیاز، میزان و هزینه مصرف سالیانه واحدهای پشتیبانی، فروش سا
