عیسی معروف پور

بررسی عملکرد هیدرولیکی آبپاش ها در بهبود راندمان سیستم های آبیاری بارانی بسیار موثر می باشد. در این تحقیق عملکرد هیدرولیکی آبپاش ZM22 در شرایط مختلف هیدرولیکی و جوی تابستان و پاییز سال1390 مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش های مربوط به این تحقیق در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه کردستان واقع در روستای دوشان مطابق با استانداردهای، 7749-1 ISO و استاندارد موسسه ی استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به شماره ISIRI 8995-3 به روش آبپاش منفرد انجام شد. اثر تیمارهای سرعت باد (8/1-0 آرام، 5/4-8/1 متوسط، 7/6-5/4 شدید و 9-7/6 بسیار شدید متر بر ثانیه)، فشارکارکرد آبپاش (3، 5/3، 4 و 5/4 بار) و آرایش مربعی، مستطیلی و مثلثی به ترتیب با فواصل آبپاش22×22، 26×26، 30×30، 26×22، 30×22، 30×26، 19×22، 22×26 و 26×30 متر بر میزان یکنواختی توزیع آب بررسی شد. همچنین میزان تلفات تبخیر و باد در شرایط مختلف جوی برای فشارهای مختلف اندازه گیری گردید. همچنین میزان تلفات واقعی تبخیر و باد با مقادیر محاسباتی چهار روش فراست- شوالن، تریمر، کلر- بلیسنر و مونترو و همکاران مقایسه آماری شد. نتایج نشان داد اثر دو رنج سرعت باد آرام و متوسط بر میزان یکنواختی توزیع آب یکسان می باشد. با افزایش فشار میزان ضریب یکنواختی افزایش یافت به طوری که فشار 5/4 بار بالاترین ضریب یکنواختی را داشت. اثر فواصل آبپاش ها از اثر آرایش آبپاش ها بر کاهش میزان یکنواختی توزیع آب مشهودتر است. نسبت فواصل آبپاش ها به قطر پراکنش برای آرایش مربعی 4/0 تا 5/0، برای آرایش مستطیلی5/0×42/0 و برای آرایش مثلثی 37/0×42/0 و 42/0×5/0 با توجه به شرایط جوی منطقه مورد مطالعه پیشنهاد می گردد. آرایش مثلثی برای آبپاش ZM22 نسبت به دو آرایش دیگر از نظر ضریب یکنواختی شرایط بهتری داشت. با استفاده از رگرسیون چند متغیره رابطه ای جهت تخمین تلفات تبخیر و باد و عوامل موثر بر آن (سرعت باد، کمبود فشار بخار اشباع محیط و فشار کارکرد) برای آبپاش ZM22 به دست آمد. دو پارامتر جوی سرعت باد و کمبود فشار بخار اشباع محیط بیشترین تاثیر را بر میزان تلفات تبخیر و باد داشتند و اثر این دو فاکتور در سطح احتمال 1% بر تلفات تبخیر و باد معنی دار بود. مقادیر محاسباتی دو مدل فراست- شوالن و تریمر اختلاف معنی داری با تلفات واقعی تبخیر و باد نداشتند. اما دو مدل کلر- بلیسنر و مونترو و همکاران دارای اختلاف