عیسی معروف پور

بیشترین سهم اجرای طرح های آبیاری تحت فشار را در استان کردستانشهرستان های قروه و دهگلان با اجرای بیش از 14000 هکتار به خود اختصاص داده اند. با توجه به عدم ارزیابی سیستم های آبیاری بارانی لوله چرخــدار در دشت دهــگلان، به صورت کاملاً تصادفی 10 مزرعه از میان مزارع مجهز به سیستم لوله چرخدار انتخاب شدند. در هر یک از مزارع مذکور نمونه های آب و خاک جهت تعیین پارامترهای لازم تهیه شدند. همچنین اندازه گیری های مربوط به سیستم آبیاری از قبیل اندازه گیری فشار، دبی و یکنواختی انجام گرفت. در هیچ یک از مزارع مورد مطالعه، محدودیتی در کیفیت آب وخاک مشاهده نگردید. متوسط پارامترهای راندمانپتانسیل ربع پایین و راندمان کاربرد ربع پایین، ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع عبارت بودند از: 58/64 درصد، 39/56 درصد، 57/80 درصد و 12/72 درصد. متوسط راندمان پتانسیل ربع پایین و ضریب یکنواختی 42/0 درصد و 43/0 درصد از مقادیر توصیه شده پایین تر هستند که با توجه به نقش بهبود دهنده خاک قابل اغماض هستند. توزیع یکنواختی در حدود توصیه شده قرار دارد و راندمان کاربرد ربع پایین سیستم به دلیل آبیاری بیش از حد در پنج مزرعه از مجموع 10 مزرعه از مقدار پتانسـیل خود کمتر شده که قـابل اصـلاح است. عمـده ترین ضعف سیستم های لوله چرخدار در دشت دهگــلان شکستگی و جابجایی سیستم ها در برابر باد می باشد. در مجموع با توجه به آمار فوق وضـعیت سیستم های لوله چرخدار در دشت دهگلان مطلوب ارزیابی می شود. از مجموع 10 سیستم ارزیابی شده، راندمان پتانسیل ربع پایین در چهار مزرعه از حدود توصیه شده کمتر بود که با بررسی تغییرات راندمان پتانسیل ربع پایین در فواصل استقــرار متفـاوت، مشاهده شدکه بیشترین تغییر در دو فاصله متنـاوب استقرار از 18 متر به 15 متر رخ می دهد.در این پژوهش علاوه بر اهداف اصلی آن که تعیین پارامترهای ارزیابی سیستم های چرخدار منطقه دهگلان بودند، به بررسی تعیین مناسب ترین تابع توزیع جهت پیش بینی ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع نیز پرداخته شـد. نتایج حاصـل حاکی از آن است که در فاصله هـای استقرار 9، 12، 15، 18 و 21 متر و در کل داده های 5 حالت مذکور، توزیع نرمال بیشترین دقت را در پیش بینی ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع دارا می باشد. در تمامی حالات مذکور هر سه توزیع مورد بررسی (بتا، نرمال و یکنواخت) از دقت بیشتری در پیش بینی ضریب یک