1403/02/13
عیسی معروف پور

عیسی معروف پور

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 36682969100
دانشکده: دانشکده کشاورزی
نشانی: سنندج - دانشگاه کردستان- دانشکده کشاورزی- گروه علوم و مهندسی آب
تلفن: 08733620552

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی گسترش و توزیع مجدد جبهه رطوبتی خاک با منبع نقطه ای در شرایط متفاوت
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
جبهه رطوبتی، بافت خاک، سطح شیبدار، خاک ناهمگن، منبع نقطه ای
سال 1402
پژوهشگران ناصر رمضانیان عزیزی(دانشجو)، عسکری تشکری(استاد راهنما)، عیسی معروف پور(استاد راهنما)، صمد امامقلی زاده(استاد مشاور)

چکیده

موقعیت و شکل جبهه رطوبتی نسبت به منبع نقطه ای، در طراحی بهینه سامانه های آبیاری قطره ای از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. از عوامل اصلی تأثیرگذار بر الگوی خیس‌شدگی خاک شیب زمین، بافت خاک، دبی قطره چکان و حجم آب آبیاری می باشد. برای بررسی جبهه پیشروی رطوبت خاک از منبع نقطه ای یک مدل فیزیکی به شکل مکعب مستطیل با ابعاد، 60 ، 120 و 160 سانتیمتر به ترتیب عرض، ارتفاع و طول ساخته شد. به منظور تأثیر شیب‌زمین، دبی قطره‌چکان و نوع بافت خاک بر پیشروی جبهه‌رطوبتی آزمایش‌هایی در 7 نمونه خاک برای 3 خاک همگن و با بافتهای سبک، متوسط و سنگین و 4 حالت خاک لایه ای ناهمگن که 2 حالت خاک آن مطبق لایه‌ای افقی و 2 حالت آن لایه‌ای مطبق عمودی ، در 3 شیب‌ 0، 10 و20 درصد، با دبی‌های 2، 4 و ‌8 لیتر بر ساعت با حجم آب آبیاری ثابت 24 لیتر انجام گردید. نتایج نشان داد که که گسترش جبهه‌رطوبتی در زمینهای دارای شیب مانند اراضی مسطح نمی‌باشد. در اوایل آبیاری مولفه سطحی با سرعت زیاد‌ی در جهت شیب حرکت می‌کند ولی با گذشت زمان از شروع آبیاری از سرعت پیشروی در جهت شیب کاسته می‌شود. مقدار حداکثر شعاع جبهه‌رطوبتی در آزمایش‌های انجام گرفته از 33 الی 115 سانتیمتر متغیر بوده است. در اراضی شیبدار، حداکثر شعاع جبهه‌رطوبتی به طرف پایین‌دست قطره‌چکان می-باشد. عمق جبهه‌رطوبتی در زیر قطره‌چکان در آزمایش‌های انجام گرفته از 32 الی 71 سانتیمتر متغیر بوده است. عمق خیس‌شدگی در زیر قطره‌چکان، با افزایش شیب زمین از 3 الی 18 درصد، کاهش پیدا می‌کند. حداکثر شعاع جبهه‌رطوبتی در آزمایش‌های انجام گرفته در عمق 5/4 الی 21 سانتیمتر ایجاد گردید. با افزایش دبی و شیب در شرایط برابر، عمقی که در آن حداکثر شعاع جبهه‌رطوبتی ایجاد می‌گردد، کمتر شده و به سطح زمین نزدیکتر می‌شود. با تغییر موضعی بافت خاک در حالت مطبق عمودی از خاک با بافت سنگین به خاک با بافت سبک در وسط و خاک با بافت سنگین در اطراف، متوسط کاهش حداکثر شعاع جبهه‌رطوبتی برای دبی‌های 2، 4 و 8 لیتر در ساعت، به ترتیب 27، 32 و 41 درصد و متوسط افزایش عمق زیر قطره‌چکان به ترتیب 22، 35 و53 درصد می-باشد. در شرایط برابر بیشترین مقدار حداکثر شعاع خیس‌شده پس از اتمام آبیاری به ترتیب برای شیب‌های 20، 10 و 0 درصد می‌باشد. با افزایش دبی عمق خیس‌شده در زیر قطره‌چکان پس از اتمام آبیاری، افزایش می‌یابد. در آزمایش‌های انجام شده بیشترین درصد مساحت جبهه‌‌رطوبتی پایین‌دست قطره‌چکان، در دبی 8 لیتر در ساعت برای بافت سنگین، 81 درصد بوده است.