فعالیت آبیاری در کشاورزی، به ویژه در مناطق دارای آب و هوای خشک و نیمه خشک، فعالیتی است که بیشترین انرژی را مورد استفاده قرار میدهد. با توجه به رشد روز افزون جمعیت و افزایش تقاضا، اهمیت بخش کشاورزی و بهینه سازی مصرف آب و انرژی بیشتر میشود. پژوهش حاضر در جهت ارزیابی بهره وری آب و انرژی در سامانه ی آبیاری تحت فشار در منطقه مطالعاتی دشت دهگلان با تکمیل پرسشنامه و اندازه گیری آب و برق مصرفی در 20 مزرعه با محصولات استراتژیک منطقه از قبیل گندم، سیب زمینی و یونجه و همچنین دو سامانه آبیاری آبفشان غلطان و کلاسیک ثابت با آبپاش متحرک انجام گرفت. از شاخصهای انرژی، اقتصادی و بهره وری جهت ارزیابی محصولات در سیستم های آبیاری استفاده شد. نتایج نشان داد که محصول یونجه با 7/6788 کیلووات ساعت دارای بیشترین مصرف برق و با 3/14203 مترمکعب آب بوده و همچنین سیستم آبفشان غلطان، برق بیشتری مصرف کرده است. مصرف برق و سوخت گازوئیل در واحد هکتار با سطح زیر کشت رابطه معکوس دارد. با معادل سازی سوخت دیزل به کیلووات ساعت مشاهده شد که انرژی مصرفی حاصل از سوخت چند برابر انرژی مصرفی برق می باشد. محصول سیب زمینی و سیستم آبفشان غلطان برای عملکردهای کیلوگرم بر کیلووات ساعت، ریال بر کیلووات ساعت و کیلوگرم بر مترمکعب آب مصرفی بهترین عملکرد را داشت. انرژی مصرفی همه محصولات در مزارع دیزل بیشتر از مزارع برقی مشاهده شد. انرژی خالص برای سیب زمینی و گندم در مزرعه های دیزلی منفی محاسبه شد و در معیارهای شاخص اقتصادی سیب زمینی با 7/138510595 ریال پرهزینه ترین محصول و یونجه با 2/124510187 ریال پردرآمدترین محصول برآورد شد.
