عرفان کریمیان

دریاچه زریبار با داشتن ارزش‌های غنی اکولوژیک، جایگاه محیط‌زیستی متمایز و پتانسیل بهره‌برداری متعدد انسانی یکی از منابع آبی مهم در استان کردستان است بنابراین باید با تعیین ویژگی‌های کیفی آن در راستای حفاظت از این اکوسیستم حساس، اقدامات علمی و کاربردی را به کار برد. بدین منظور بررسی عوامل فیزیک و شیمیایی در 5 ایستگاه به‌صورت فصلی از زمستان 1401 تا پائیز 1402 انجام گردید. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که با وجود تغییرات فصلی معنی‌دار اما بین ایستگاه‌های مختلف تغییرات برای بیشتر عوامل غیرزیستی (بجز عمق) معنی‌دار نبود (05/0<p). میانگین سالانه دمای آب در کل دریاچه 27/16 درجه سانتی‎گراد و غلظت اکسیژن محلول لایه سطحی 37/9 میلی‎گرم بر لیتر به‌دست آمد. میانگین شفافیت نسبتاً زیاد (43/2 متر) و میانگین pH کل دریاچه نیز 6/8 بود. در این تحقیق میانگین سالانه قلیائیت، BOD5، COD، TDS و هدایت الکتریکی به ترتیب برابر با 8/161، 98/6، 4/9، 13/191 میلی‌گرم بر لیتر و 95/326 میکروزیمنس بر سانتی‎متر به‌دست آمد. همچنین میانگین غلظت نوترینت‌ها مانند فسفات معدنی و فسفر کل برابر با 064/0 و 155/0 میلی‎گرم بر لیتر و آمونیوم، نیتریت، نیترات و نیتروژن کل به‌ترتیب برابر با 015/0، 014/0، 38/3 و 96/3 میلی‎گرم بر لیتر بود. به‌طور کلی، نتایج فیزیک و شیمیایی دریاچه زریبار طی فصول مختلف و مقایسه آن با مقادیر استانداردهای مختلف، مطلوبیت بیشتر عوامل (دما، اکسیژن محلول، pH، قلیائیت، شفافیت، ترکیبات نیتروژنی (بجز نیترات) هدایت الکتریکی و جامدات محلول کل) را برای حفاظت از آبزیان نشان داد. اما مواردی مانند افزایش pH، EC و فسفر نسبت به مطالعات قبلی و همچنین BOD5 به دلیل غلظت نسبتاً زیاد باید به عنوان عوامل محدود کننده کیفی برای آینده دریاچه زریبار مورد توجه قرار گیرد.