هدف از نگارش این پژوهش، بررسی نظام واجی زبان هورامی (گونه شهر هورامان تخت)، در چارچوب واج شناسی زایشی است. زبان هورامی، یکی از زبان های ایرانی نو شاخه شمال غربی محسوب می شود. تاکنون، پژوهش های زیادی درباره زبان هورامی و گویش های متفاوت آن صورت گرفته است؛ اما، تا جایی که نگارنده مطلع است (تا تاریخ ثبت این پژوهش)، هیچ پژوهش زبان شناختی درباره گونه زبانی مردم شهر هورامان تخت صورت نگرفته است. شهر تاریخی هَورامان تَخت با جمعیت بیش از 4 هزار نفر، مهمترین شهر در حوزه جغرافیایی گویش تَختی محسوب می شود که در شهرستان سروآباد، استان کُردستان واقع است. این شهر از دیرباز دارای جامعه اسکان یافته بوده و قدمت سکونت درآن به هزاره های چهارم و پنجم پیش از میلاد می رسد. برای گردآوری و ثبت داده های این پژوهش از ده ها نفر گویش ور بومی بی سواد و با سواد از زن و مرد در سنین بین 20 سال تا 70 سال از طریق مصاحبه به مدت یک ماه ثبت و ضبط داده انجام شده است. به علاوه، از شم زبانی نگارنده نیز که خود گویش ور بومی این گونه زبانی است و همچنین منابع مکتوب در این زمینه به عنوان پیشینه پژوهش استفاده شده است. داده های این پژوهش در چارچوب نظریه واج شناسی زایشی تحلیل و براساس الفبای بین المللی«IPA» آوانگاری شده اند. بررسی و تحلیل داده ها نشان می دهد که زبان هورامی (گونه زبانی مردم شهر هورامان تخت) دارای 30 هم خوان و 8 واکه ساده است که هویت واجی هر یک از این واج ها از طریق جفت های کمینه اثبات شده است. به منظور شناخت بیشتر این گونه زبانی، علاوه بر مشخص کردن تعداد واج های آن، به توصیف ساختمان هجای این گونه زبانی در زیر ساخت پرداختیم که طبق یافته های پژوهش مشخص شد که ساخت هجا در گونه زبانی گویش وران شهر هورامان تخت در زیر ساخت بصورت «(C)(C)V(C)(C)» می باشد ؛ در این گونه زبانی، خوشه ی بیش از دو هم خوانی چه در جایگاه آغازی و چه در جایگاه پایانی هجا، وجود ندارد.
