1403/09/15
اقبال علی میرزائی

اقبال علی میرزائی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 1346
دانشکده: دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
نشانی:
تلفن: 09126186329

مشخصات پژوهش

عنوان
تحلیل وضعیت قراردادها و تعهدات بر اثر شیوع بیماری کرونا؛ تحقق فورس ماژور یا ایجاد عسر و حرج
نوع پژوهش
سخنرانی
کلیدواژه‌ها
بیماری کرونا ، قراردادها، تعهدات ، قوه قاهره، عسر و حرج
سال 1399
پژوهشگران اقبال علی میرزائی

چکیده

هر قراردادی که منعقد می شود، دو طرف ملزم به رعایت آن است. این اصل اساسی در حقوق، به اصل لزوم قراردادها، معروف است. لیکن، اجرای این اصل مطلق نیست و در برخی موارد، لزوم اجرای قرارداد برداشته می شود. حوادث ناگهانی و غیرمترقبه از جمله این موارد است و دو وضعیت فورس ماژور و عسر و حرج بر اجرای قراردادها اثرگذار است. حقوقدانان اتفاق نظر دارند که وقوع وضعیتی که ایجاد و اداره آن خارج از ارادۀ افراد است، چنانچه به هنگام تشکیل عقد، غیر قابل پیش بینی و در زمان اجرای قرارداد مقاومت ناپذیر باشد، گاهی اجرای تعهد قراردادی را ناممکن و گاهی با دشواری روبه رو می کند. در صورت نخست، حسب مورد، اجرای عقد به حالت تعلیق در می آید و پس از رفع مانع، انجام قرارداد از سر گرفته خواهد شد و چنانچه عمل به قرارداد برای همیشه ناممکن شده باشد، به‎ تبع، انحلال قرارداد محقق می شود و به دنبال آن، متعهد به کلی از انجام تعهدات خود معاف می گردد. لیکن، در صورت دشواری اجرای عقد،- اگرچه در حقوق ما مقررات قانونی صریحی وجود ندارد-، به نظر غالب نویسندگان، فسخ قرارداد یا درخواست تعدیل آن از سوی متعهد قابل دفاع است. مطابق نظریۀ رایج، در صورتی که شرایط اقتصادی و اوضاع و احوال زمانه متفاوت با موقع انعقاد عقد باشد، باید چاره اندیشی شود تا اجرای عقد مغایر با حق و عدالت نشود. بر این مبنا، وضعیت قراردادی که بر اثر ووقوع حادثۀ پیش‎ بینی نشده اجرای آن موجب عسرت نامتعارف برای متعهد شود و به اختلال در تعادل قراردادی بیانجامد، به مقتضای قاعدۀ لاضرر، قابل تحلیل و تعدیل است. یکی از موارد و مصداق های وقایع ناگهانی در شرایط کنونی، وضعیت فوق العاده و اضطراری ناشی از همه گیری بیماری کرونا در جهان است. شیوع این بیماری نه تنها بسیاری از قراردادهای از پیش منعقد شده را تحت تأثیر قرار داده و حسب مورد، تعذّر یا تعسّر در اجرای قرارداد محقق شده است به علاوه، سرنوشت پاره ای قراردادهای تشکیل شده در وضع حاضر نیز متأثر از شیوع ویروس کرونا خواهد بود و در هر صورت، گسترش این بیماری عمدتاً قراردادهای مستمر- یعنی قراردادهایی را که موضوع آنها در طول زمان انجام می پذیرد- را تحت تأثیر قرار می دهد. هر چند قراردادهای دیگر نیز از شمول تأثیر این بیماری بیرون نبوده است.