گردشگری مذهبی از مهمترین بخشهای صنعت گردشگری است و با توجه به مزایای متعدد آن، توجه فزاینده سیاستگذاران، برنامهریزان و محققان را به خود معطوف ساخته است. در راستای بهرهبرداری بهینه از مزایای گردشگری مذهبی و توسعه و ترویج آن، رفع موانع و چالشهای پیشِروی آن امری ضروری است. از اینرو، هدف پژوهش کاربردی حاضر که با ترکیبی از روشهای توصیفی ـ تحلیلی و اکتشافی انجام گرفته است، شناسایی چالشها و ارائه راهکارهای توسعه گردشگری مذهبی است که به صورت مطالعه موردی در منطقه نمونه گردشگری ویس القرن در استان کرمانشاه انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش شامل گردشگران مذهبی زیارتگاه ویس القرن است و با توجه به محدودیتهای مالی و زمانی و نبود امکان سرشماری، در میان آنها 180 نفر بهعنوان نمونه آماری در نظر گرفته شدهاند. ابزار اصلی گردآوری دادههای میدانی، پرسشنامه محققساخته است که روایی و پایایی آن، با استفاده از روشهای مرسوم در پژوهشهای میدانی، تأیید شده است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها از جدول توزیع فراوانی، آزمون مقایسه میانگین و تحلیل عاملی اکتشافی در نرمافزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد از دیدگاه گردشگران چالشهای محدوده مطالعاتی با میانگین 658/3 به صورت معناداری بیشتر از حد متوسط بوده است و چالشهای گردشگری مذهبی در قالب شش عاملی کلیدی توانستهاند 528/76 درصد از واریانس متغیر وابسته پژوهش را تبیین نمایند. چالشهای شناسایی شده بهترتیب درصد تبیین واریانس آنها عبارتاند از: ضعف زیرساختهای بهداشتی ـ درمانی (876/27 درصد)، ضعف زیرساختهای رفاهی ـ اقامتی (842/13 درصد)، ضعف زیرساختهای حمل و نقل (013/10 درصد)، ضعف نوآوری و اعتبار مالی (817/8 درصد)، فرسوده بودن زیرساخت ها (344/8 درصد) و ضعف تبلیغات و بازاریابی (637/8 درصد). در نهایت متناسب با نتایج حاصل شده راهکارهایی جهت توسعه و ترویج گردشگری مذهبی ارائه شده است.
