مقدمه: امروزه سکونت گاههای غیررسمی جزء جدایی ناپذیر بیش تر شهرهای دنیا هستند. این شیوه از سکونت دارای مشخصههایی مانند فقر، بیکاری، شیوع ناهنجایهای اجتماعی، دسترسی ناکافی به آب سالم و سرویس بهداشتی، مسکن ناپایدار، کمبود زیرساختهای ضروری و غیره است. با توجه به اینکه سکونت گاههای غیررسمی جمعیت قابل توجهی از شهروندان را در خود جای دادهاند، در راستای رعایت حقوق شهروندی و توسعه پایدار شهری، برنامهریزی و سیاستگذاری برای حل مشکلات این سکونت گاهها امری ضروری به نظر می رسد. سکونت گاههای غیررسمی واقع در مجاورت شهر سنندج، از جمله نایسر نیز از این قاعده مستثنی نیستند. روش: این پژوهش با هدف شناسایی چالشها و ارائه راهکارهای عملیاتی ـ اجرایی برای بهبود وضعیت نایسر به عنوان یکی از سکونت گاههای غیررسمی مجاور شهر سنندج انجام گرفته است. این مطالعه در چارچوب پارادایم تفسیری - برساختی انجام شده است و روش پژوهش در آن تحلیل مضمونی میباشد. برای گرد آوری دادهها از مصاحبههای عمیق نیمهساختیافته فردی و مصاحبههای گروهی استفاده شده است. یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد مشکلات کالبدی - زیرساختی، مسائل و ناهنجاریهای اجتماعی ـ امنیتی، مشکلات مدیریتی ـ اداری، ناپایداری اقتصادی و نارساییهای قانونی - حقوقی، مهمترین چالشها و مشکلات شناسایی شده در محدوده مطالعاتی هستند. نتیجهگیری: نتایج نشان داد در میان مضامین شناسایی شده، نارساییهای قانونی ـ حقوقی مضمون مرکزی بوده و به نوعی حلقه اصلی چالشها و مشکلات نایسر است که محرک سایر مشکلات موجود در این فضای شهری است. در مجموع چالشهای یاد شده به صورت ترکیبی و پیوسته دست به دست هم داده و نابسامانی، آشفتگی، هرج و مرج فضایی و در نهایت، زوال فضای شهری نایسر را رقم زدهاند. در ادامه برای رفع چالشهای شناسایی شده پروژههای عملیاتی ـ اجرایی در قالب برنامههای کوتاهمدت، میان مدت و بلند مدت و هم چنین، راهکارهای ضربتی ـ اجرایی ارائه شده است.
