مقالۀ حاضر بر آن است که ترجمه های فارسیِ بخش چهارم شعرِ «سرزمینِ بی حاصل» اثر تی. اس. الیوت را با به کارگیری مبانی نظریۀ جهانی های ترجمه و با توجه ویژه به مفهوم «ناخودآگاه جمعی» مورد مقایسه و خوانش قرار دهد. اگرچه منابع فراوانی در باب تعاریف، انواع و کارکردهای مفهوم کهن الگو در دسترس است، اما بررسی بازنمایی کهن الگوها در آثار ادبی از منظر ترجمه پژوهی تلاشی بدیع به شمار می رود. با توجه به این که کهن الگوها مفاهیمی جهان شمول و ثابت هستند، ابراز آن ها در زبان های مختلف به شیوه ای تا حدی یکسان صورت پذیرفته است. از سوی دیگر، کاربست نظریۀ جهانی های ترجمه در بررسی معادل گزینی کهن الگوها در ترجمه های گوناگون فارسی نشان می دهد ترجمه ی این بخش از شعر در مقایسه با دیگر بخش ها کم تر چالش برانگیز بوده است. بسامد بالای کهن الگوها در بخش چهارم شعر «سرزمینِ بی حاصل» با عنوان «مرگ در آب»، سبب گشته است ترجمه های فارسیِ صورت گرفته از این بخش، در مقایسه با دیگر بخش های شعر که کم تر به کهن الگو پرداخته اند، دارای کم ترین اختلاف در ترجمه باشند. بخش چهارم شعر دارای فضایی مذهبی، اسطوره ای و حاوی بیش ترین تعداد کهن الگوی به کار رفته نسبت به دیگر بخش های این شعر بوده و از این رو از زبانی آرکائیک برخوردار است. یافته های پژوهش حاضر، به دنبال تحلیل هفت ترجمۀ متمایز فارسی از بخش چهارم شعر مذکور، نشان دهنده ی این امر است که از لحاظ تراکم واژگانی، تنوع واژگانی و میانگین طول عبارات و جمله ها شباهت های بسیاری در متن های ترجمه شده وجود دارد و جملگی حول نقطه میانی یک گستره قرار دارند.
