بختیار کریمی

زمانی که آب با کیفیت مناسب کمیاب باشد، منابع آب غیرمتعارف جهت استفاده در کشاورزی مورد توجه قرار می-گیرند. فاضلاب تصفیه شده شهری یکی از این منابع آبی غیر متعارف می باشد. در این تحقیق تأثیر آبیاری با فاضلاب تصفیه شده شهری بر تجمع برخی از فلزات سنگین (آهن، مس، روی، منگنز، آرسنیک، کادمیوم، سرب و نیکل) در لایه های خاک، تحت شرایط لایسیمتری در گلخانه دانشگاه کردستان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. در این تحقیق اثر تیمارهای نوع آب آبیاری شامل فاضلاب تصفیه شده، یکی در میان فاضلاب تصفیه شده - آب و آب معمولی بر تجمع فلزات سنگین در عمق های مختلف خاک کشت شده با با گیاه ذرت و گوجه فرنگی مورد آزمایش قرار گرفت. از چهار عمق مختلف از سطح خاک و همچنین سه فاصله افقی از پروفیل خاک نمونه برداری انجام شد. نتایج نشان داد که خاک آبیاری شده با فاضلاب تصفیه شده شهری به طور معنی داری مقادیر بیشتری از فلزات سنگین مورد مطالعه را در مقایسه با آب معمولی دارا می باشد. بر اساس این نتایج، بیشترین و کمترین مقدار فلزات سنگین اندازه گیری شده به ترتیب در تیمارهای خاک آبیاری شده با فاضلاب تصفیه شده و آب معمولی مشاهده گردید. نتایج همچنین نشان داد که میزان غلظت عناصر سنگین خاک با افزایش عمق و فاصله افقی از گیاه کاهش می یابد. بر اساس نتایج میزان تجمع عناصر سنگین در خاک، آهن (1/139 میلی گرم بر کیلوگرم) بیشترین میزان تجمع در خاک را دارا می باشد و پس از آن فلزات روی (9/27 میلی گرم بر کیلوگرم)، منگنز (3/7 میلی گرم بر کیلوگرم)، آرسنیک (3/4 میلی گرم بر کیلوگرم) و مس (3/3 میلی گرم بر کیلوگرم) در رتبه های دوم تا پنجم قرار می گیرند. نوع گیاه نیز تأثیر معنی داری بر تجمع فلزات منگنز، روی و آرسنیک در خاک دارد. نتایج توزیع نیترات در خاک نشان داد که فاضلاب تصفیه شده شهری به طور معنی داری مقادیر بیشتری از نیترات را در مقایسه با سایر تیمارها دارا می باشد. بیشترین مقدار نیترات در همه تیمارها در نزدیکترین نقطه به گیاه مشاهده گردید. مقایسه نمودارهای ترسیم شده به منظور مقایسه اثر تیمار نوع آب آبیاری بین گیاهان نشان داد که مقدار نیترات موجود در خاک کشت شده با گیاه گوجه فرنگی در تمامی نقاط بیشتر از ذرت می باشد. نتایج شاخص های رشد گیاهان نشان داد که کاربرد پساب در مقایس