بختیار کریمی

آبیاری قطره ای زیرسطحی به دلیل مزایای فراوانی که نسبت به سایر روش های آبیاری دارد، مورد استقبال اکثر کارشناسان و مهندسین آب قرار گرفته است. یکی از روشهایی که در شبیه سازی حرکت آب از منبع تغذیه نقطه ای آبیاری قطره ای مطرح است، روش آنالیز ابعادی است. در این تحقیق با استفاده از روش آنالیز ابعادی و به کمک قضیه π باکینگهام روابطی برای تخمین توزیع پیشرویی آب در جهات مختلف (افقی، عمودی، حرکت به سمت بالا)، سرعت پیشروی جبهه رطوبتی (در جهت افقی، عمودی و حرکت به سمت بالا) در خاک، سطح خیس شده بالا و پائین قطره چکان، توزیع مجدد آب در جهت افقی و عمودی، سطح خیس شده مجدد آب در بالا و پائین قطره چکان و همچنین روابطی به منظور تخمین الگوی توزیع رطوبت و نیترات در سامانه های آبیاری قطره ای سطحی و زیر سطحی ارائه گردید. این تحقیق برای سه نوع خاک با بافت های مختلف (بافت سبک، متوسط و سنگین) بعد از 6 ساعت از زمان آبیاری مورد ارزیابی قرار گرفت و تا 68 ساعت پس از آبیاری مقادیر جبهه پیشرویی توزیع مجدد اندازه گیری شد. این آزمایشها در یک محفظه پلکسی گلاس به ابعاد مشخص و با دیواره شفاف به انجام رسید. در این تحقیق قطره چکان ها در 4 عمق مختلف (صفر، 15، 30 و 45 سانتیمتر) نصب و مقدار دبی خروجی از قطره چکانها (در سه تیمار 4/2، 4 و 6 لیتر در ساعت) نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از ارزیابی مدلهای ارائه شده برای توزیع پیشروی آب در جهات مختلف، سرعت ظاهری پیشروی جبهه رطوبتی در خاک، سطح خیس شده ، توزیع مجدد و سطح خیس شده مجدد آب و همچنین ضرایب همبستگی بالای بین مقادیر اندازه گیری و شبیه سازی شده در خاک های مورد بررسی نشان داد که این مدلها دارای عملکرد نسبتا مناسبی می باشد و می توان با بکارگیری این روابط در طراحی سامانه های آبیاری، عملکرد آبیاری قطره ای سطحی و زیر سطحی را افزایش داد. نتایج روابط ارائه شده برای توزیع رطوبت در خاک نشان دهنده این است که معادلات ارائه شده دارای کارائی نسبتا بالایی در برآورد توزیع رطوبت در خاک دارد. همچنین ضرایب همبستگی بین مقادیر اندازه گیری و شبیه سازی شده در خاکهای مورد بررسی در دامنه قابل قبولی می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده هم زمان از روابط ارائه شده (روابط مربوط به الگوی جبهه پیشروی و الگوی توزیع رطوبت) می تواند باعث افزایش کارائی این معادلات گردد. همچن