تحقق حکمرانی خوب به عنوان یک مطلوبیت برای توسعه سیاسی اجتماعی نیازمند یک نظام کارآمد سیاست گذاری به ویژه در خرده نظام های زیرمجموعه آن است. یکی از خرده نظام های نوین در توسعه، مجموعه ساختارها و فرایندهای حوزه ورزش و بخش های وابسته به آن مانند فعالیت های جسمانی، سرگرمی و تندرستی است. امروزه سیاست ورزشی به عنوان یک رویکرد تخصصی در سیاست گذاری و توسعه ملی بسیاری از کشورهای پیشرو پذیرفته شده است. همچنین سیاست گذاری ورزش نیز به یک حوزه مطالعاتی مورد توجه محققان قرار گرفته و رشد قابل توجهی از نظر تحقیقات، آموزش ها و سمینارها داشته است. سیاست و توسعه ورزش در کشورهای در حال توسعه، شرایط متفاوتی با کشورهای توسعه یافته دارد اما به دلیل تخصصی بودن مدیریت و حکمرانی ورزشی، وجود یک نظام کارآمد برای تدوین سیاست ورزشی اساسا یک ضرورت راهبردی محسوب می-شود. در همین راستا، پژوهش حاضر بر ارائه یک چارچوب مفهومی برای تدوین سیاست ورزشی برای ورزش اقلیم کردستان عراق متمرکز بود. روش تحقیق از نوع کیفی، با رویکرد اکتشافی نظام مند و مبتنی بر تحلیل مضمون (تماتیک) بود. جامعه مورد مطالعه شامل دو بخش منابع انسانی (سیاست مداران، مدیران، اساتید و..) و منابع اطلاعاتی (مقاله، کتاب، طرح، اسناد و..) بود. نمونه گیری براساس رسیدن به اشباع نظری و با روش قضاوتی انجام شد (36 نفر و 56 سند). ابزار پژوهش مطالعه نظری نظام مند (چک لیست استخراج مفاهیم) و مصاحبه های اکتشافی (پرسشنامه باز پاسخ) بود. روایی ابزارهای پژوهش از طریق تعیین اعتبار علمی و حقوقی نمونه (افراد و اسناد)، روایی محتوایی توسط متخصصان (براساس چک لیست و پرسش ها) و میزان توافق بین مصححان در کدگذاری ارزیابی و تایید گردید. برای تحلیل یافته ها از روش تحلیل مضامین در فرایند سه مرحله ای کدگذاری استفاده شده است. نتایج پژوهش شامل دو بخش چارچوب و مدل مفهومی تدوین سیاست ورزشی و چارچوب سیاستی پیشنهادی براساس آن بود. یافته های بخش اول نشان داد که چارچوب و مدل مفهومی تدوین سیاست ورزشی در اقلیم کردستان شامل، 294 مولفه، 37 بُعد، 12 منظر و 4 سطح است. توالی سطح چهارگانه مدل مفهومی شامل؛ سطح سیستم ورزش اقلیم کردستان، سطح چارچوب سیاست گذاری ورزش، سطح فرایند سیاست گذاری ورزش و سطح تحقق سیاست های ورزشی بود. منظرهای دوازده گانه مدل نیز مشتمل بر؛ ارکان سیستم ورزش، سطوح نظام ورزش، منابع توسعه ورزش، صنعت و بازار ورزش، فرآیندها و فعالیت ها، مفروضات و الزامات سیاست گذاری، وضعیت توسعه ورزش اقلیم، سیاست گذاری و تدوین سیاست، اجرای سیاست ها، نظارت و ارزیابی سیاست ها، ظرفیت سازی اکوسیستمی تحقق سیاست های ورزشی و کارکردها و پیامدهای تحقق سیاست های ورزشی تعیین شدند. در بخش دوم یافته ها، چارچوب سیاستی پیشنهادی براساس مدل کیفی از تطبیق منظرهای سیاست گذاری (ظرفیت ها، چالش ها، سیاست های و راهبردها، تقسیم کار بین سازمانی) با حوزه های سیاستی ورزش (سیاسی و حقوقی، مدیریتی و اجرایی، فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی و مالی، علمی و آموزشی، رویداد و مشارکت و منابع و زیرساخت) ارائه گردید. براساس یافته ها می توان گفت، تدوین سیاست ورزشی در اقلیم کردستان عراق مشتمل بر بخش ها و مراحل نظامندی است که در آن براساس شناخت سیستم ورزش و کارآمدسازی نظام سیاست گذاری می توان فرایند سیاستی ورزش را حکمرانی نمود تا توسعه ورزش را تحقق نمایند. در همین راستا چارچوب سیاستی پیشنهادی در بخش دوم یافته ها، کلیات تدوین تا اجرایی سیاست ورزشی در اقلیم کردستان را در بستر شواهدات استراتژیک و محیطی بررسی کرده است. از این رو، پیشنهاد می شود از مدل مفهومی ارائه شده و چارچوب راهبردی آن در اقدامات و مطالعات آتی سیاست و توسعه ورزش اقلیم کردستان و جوامع مشابه استفاده شود.
