بهروز حریقی

سیب زمینی یکی از محصولات مهم زراعی در استان کردستان می باشد. بیماری پژمردگی باکتریایی سیب زمینی با عامل R. solanacearum یکی از عوامل محدود کننده کشت این محصول به شمار می رود. در نمونه برداری از مزارع سیب زمینی کردستان 50 جدایه مربوط به این بیمارگر جداسازی و شناسایی شد که بر اساس نتایج دندروگرام حاصل از آزمون های فنوتیپی 5 جدایه (3، 10، 11، 28، 33 و 34) به همراه سویه ایزوله ارسالی از شیراز (KOB) جهت بررسی های تکمیلی انتخاب شدند. شناسائی جدایه های 3، 11، 28، 33، 44 و KOB در واکنش زنجیره ای پلیمراز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی 759 و 760 مورد تایید قرار گرفت.شناسایی شدند. بر اساس نتایج آزمون بیماری زایی جدایه های (P1) 3 ، (P2) 11 و KOB برای مطالعات بعدی انتخاب گردید. در این بررسی نمونه هایی از خاک ناحیه ریشه رایزوسفر گیاه سالم و بخش های مختلف بوته های سالم سیب زمینی جهت جداسازی رایزوباکترهای همستیز به صورت تصادفی از مزارع مختلف در سطح استان کردستان جمع آوری گردید. بر اساس نتایج دندروگرام حاصل از آزمون های فنوتیپی 8 جدایه برای بررسی های آزمایشگاهی و گلخانه ای انتخاب شدند. در بررسی های آزمایشگاهی تمامی جدایه با تولید آنتی بیوتیک توانستند از رشد جدایه های بیمارگر ممانعت کنند، ولی توانایی جدایه ها در تولید ترکیبات فرار ناچیز بود. در آزمون تولید هیدروژن سیانید تنها دو جدایه 17 و 40 واکنش مثبت نشان دادند. جدایه های 3، 16، 17، 23 و 38 نیز با تولید سیدروفور مانع از رشد R. solanacearum شدند. نتیجه آزمون تولید پروتئاز تنها در جدایه های 38 و 40 منفی بود. بر اساس نتایج حاصل از آزمون های فنوتیپی جدایه 3 به عنوان جنس Pseudomonas شناسایی شد. همچنین بر اساس توالی ژن 16S rDNA، سایر جدایه ها به جنس هایPseudomonas (جدایه های11، 16، 17 و 23)، Paenibacillus (جدایه 28)، Enterobacter (جدایه 38) و Serratia (جدایه40) تعلق داشتند. در مطالعات گلخانه ای اثر جدایه های همستیز در افزایش فاکتورهای رشدی، وقوع و کاهش بیماری مورد ارزیابی قرار گرفت. با وجود وقوع بیماری در همه تیمارها، جدایه های همستیز نسبت به شاهد آلوده تاثیر معناداری در کاهش وقوع بیماری از خود نشان دادند و در این میان جدایه های 3 و 17 از ظرفیت بیوکنترلی بالاتری برخوردار بودند. همچنین تقریباً کلیه ی جدایه ها باعث تحریک رشد گیاه و افزای