1403/10/13
بهرام قلی نژاد بداغ

بهرام قلی نژاد بداغ

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 6565465
دانشکده: دانشکده منابع طبیعی
نشانی:
تلفن: 09183712748

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی رابطه بین متغیرهای محیطی دراکوسیستم مرتعی با استفاده از تجزیه و تحلیل جزء اصلی (PCA) و مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) (مطالعه موردی: مراتع سارال ، کردستان ، ایران)
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
متغیرهای محیطی، مدلسازی معادلات ساختاری، نرم افزار لیزرل، گیاهان، منطق سارال
سال 1401
پژوهشگران حسن بهرامی(دانشجو)، بهرام قلی نژاد بداغ(استاد راهنما)، جمال ایمانی(استاد مشاور)

چکیده

هدف از انجام تحقیق حاضر مشخص کردن متغیرهای محیطی موثر بر گیاهان منطقه مورد مطالعه و ارتباط ریاضی آنها است. ابتدا 8 و احد مطالعاتی (جامعه گیاهی) که از نظر نوع گیاهان با هم تفاوت داشتند مشخص شد. در هر و احد، 10 ترانسکت 50 متری با فاصله 100 متر انداخته شد و در هر ترانسکت، 10 پلات جانمایی گردید. در داخل پلات‌ها، چرا یا عدم چرا بصورت تخمین چشمی، درصد و حضور دوگونه غالب، نمونه خاک در منطقه ریشه گیاهان، و ضعیت توپوگرافی (جهت شیب، میزان شیب با شیب‌سنج و ارتفاع با استفاده از GPS و فاکتورهای اقلیمی (میزان بارندگی و درجه حرارت با دماسنج) ثبت گردید. میزان بارندگی در کل پلات‌ها ثابت بود چون از ایستگاه هواشناسی دیواندره با فاصله 10 کیلومتری استخراج گردید. جهت بررسی تاثیر عوامل مهم بر گیاهان، از روش مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از نرم افزار Lisrel، استفاده شد. اما به دلیل زیاد بودن فاکتورهای محیطی، تجزیه و تحلیل مستقیم آنها در محیط نرم افزار لیزرل استیودنت، امکان پذیر نبود. ابتدا با استفاده از نرم افزار PC-ORDINATION، تجزیه و تحلیل مولفه‌های اصلی PCA انجام شد و فاکتورهای محیطی در دو مولفه اصلی طبقه بندی شد. سپس فاکتورهای مهمی که بر اساس میزان و اریانس و ایجن و لیو در دو مولفه اول و اصلی قرار گرفتند جهت مدل انتخاب شده و و ارد محیط لیزرل گردید و آنالیز معادلات ساختاری و آنالیز مسیر بر روی آنها انجام شد. شاخص‌های برازش مدل عبارتند از (X2=57. 349 P=0. 000) ، (CFI=1. 000) ، (IFI=1. 008) ، (RFI=1. 00) ، (RMSEA is 0. 031 P=0. 000) ، (RMR=0. 279) ، (GFI=0. 977) ، (AGFI= 0. 921). بار عاملی توپوگرافی بر روی شیب، ارتفاع و جهت شیب به ترتیب 75/0، 1 و 49/0 می-باشد که خطای 47/4، 03/0 و 0 بر روی هر کدام از آنها است. رابطه علی بین توپوگرافی با اقلیم 29/0- و 9/0-، با گیاهان 92/0- و با خاک 5/0- است. همچنین خطای و ارد بر توپوگرافی 81/0 است. بار عامی اقلیم بر دما 1 و خطای و ارد بر دما و اقلیم به ترتیب 23/- و 28/0 است. رابطه علی اقلیم و گیاهان به ترتیب 69/0 و 84/0 است. بار عاملی خاک بر بافت 4/0، بر مواد آلی خاک 1، رابطه علی خاک و گیاهان به ترتیب 9/0 و 84/0 و خطای و ارد بر خاک، بافت خاک و مواد آلی خاک به ترتیب 24/0-، 44/0 و 03/3 است. تاثیر بار عاملی گیاهان بر درصد پوشش و حضور گونه‌های غالب 1، 31/0 و میزان خطای و ارد گیاهان، درصد پوشش و حضور گونه‌های غالب به ترتیب 24/0، 9/6 و 9/0 است. رابطه علی چرا با گیاهان و خاک 97/0- و 9/0- است. در مدل حاضر، رابطه چرا و گیاهان بصورت تاثیرات منفی و شکننده نمایان شده است که تاثیر تقریبا 100 درصدی بر گیاهان و خاک دارد. رابطه گیاهان و خاک در مدل نهایی بصورت مثبت می‌باشد یعنی گیاهان و خاک رابطه مثبتی با هم دارند و این رابطه بصورت معنی‌دار می‌باشد. همچنین رابطه خاک با توپوگرافی منفی است و این تاثیر توپوگرافی بر تکامل خاک را بیان میکند. بطوریکه با افزایش ارتفاع و میزان شیب، تکامل خاک به کندی صوت می‌گیرد. باف و مواد آلی خاک دو متغیر هستند که بعنوان متغیرهای مشاهده شده در رابطه با متغیر نهان خاک در نظر گرفته شد و رابطه مواد آلی نسبت به بافت قوی‌تر است. رابطه اقلیم و توپوگرافی بصورت منفی است و اثر توپوگرافی بسیار قو‌ی‌تر از اثر اقلیم بر توپوگرافی است.