برزان بهرامی کمانگر

منابع آب شیرین برای طیف وسیعی از موجودات از پلانکتون های جانوری و گیاهی تا پستاندارانی مانند شنگ زیستگاه ویژه ای به شمار می روند این تنوع حیات در تامین غذا، انرژی، پایداری و توسعه پایدار جهان نقش اصلی را ایفا می کنند. به همین دلیل شناسایی، حفظ و نگهداری تنوع زیستی در جهان و یا در هر منطقه از آن دارای اهمیت خاصی است. به منظور بررسی کیفیت آب رودخانه قشلاق سنندج و تاثیر آن بر جوامع ماکروزئوبنتوز (به عنوان حلقه ارتباطی زنجیره های غذایی آبی) این رودخانه، 6 ایستگاه بر اساس آشفتگی های طبیعی (پیوستن رود دیگر به آن) و انسانی (پساب تصفصه خانه فاضلاب) در طول این رودخانه انتخاب شد. از اردیبهشت الی مهر 1389 اقدام به نمونه برداری از آب و جوامع ماکروزئوبنتوز این رودخانه گردید. متغییرهای محیطی شامل؛ آمونیاک (ازت کل آمونیاکی)، نیترات، فسفات، سرعت جریان آب، هدایت الکتریکی، اکسیژن محلول (DO)، اکسیژن مورد نیاز فعالیت های بیولوژیکی (BOD5)، دما و TDS به منظور تعیین کیفیت آب رودخانه قشلاق سنندج اندازه گیری شدند . داده های حاصل در محیط نرم افزار های (Release 16) SPSS و SAS (Ver. 9.2) وارد شدند و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. بر اساس نتایج این تحقیق ایستگاه 5 که پایین تر از محل تلاقی پساب تصفیه خانه فاضلاب سنندج و رودخانه قشلاق سنندج قرار دارد آلوده ترین ایستگاه و ایستگاه 3 و 4 که حد فاصل سد قشلاق سنندج و شهر سنندج قرار دارند دارای بالاترین کیفیت آب می باشند. 59 خانواده، 19 راسته، 8 رده و 5 شاخه از جوامع ماکروزئوبنتوز در این رودخانه در طول تحقیق شناسایی شد. از بین متغییرهای محیطی مورد بررسی، بالاترین ارتباط معنی دار مثبت بین متغییر اکسیژن محلول با تنوع و فراوانی جوامع ماکروزئوبنتوز مشاهده شد و بالاترین ارتباط منفی نیز بین متغییر فسفات و تنوع جوامع ماکروزئوبنتوز مشاهده گردید. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که فراوانی، تنوع و زیتوده جوامع ماکروزئوبنتوز در پایین دست سد قشلاق سنندج به نسبت بالادست آن بیشتر شده است. این نتایج می تواند نشان دهنده این موضوع باشد که احداث سد در کنار تاثیر سایر عوامل محیطی در افزایش فراوانی نسبی خانواده های Lumbricidae،Dytiscidae ،Simuliidae و Planorbidae و کاهش فراوانی نسبی خانواده های Erpobdellidae و Gomphidae موثر بوده است.