بهمن بهرام نژاد

دیابت نوع 2 یکی از مشکلات حال حاضر جهان است. پپتید شبه گلوکان (GLP-1) که افزایش دهنده ترشح انسولین است، توسط آنزیم های درون بدن به سرعت تجزیه شده (نیمه عمر 2 دقیقه) و ازبین می رود. اکسناتاید (اکسندین-4 سنتز شده به صورت مصنوعی) به عنوان آنالوگ GLP-1، نیمه عمر بالاتری (دارای نیمه عمر حدود 4 ساعت) نسبت به GLP-1 دارد؛ که آن را گزینه مناسبی برای درمان دیابت تبدیل می کند. اکسناتاید با توجه به خطرات کم حتی در مقدار غلظت های بالا، می تواند به عنوان دارویی خوراکی مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین در مطالعه حاضر، اکسناتاید به صورت متصل شده با زیرواحد B سم وبا (CTB) مورد استفاده قرار گرفت؛ که این بیواینکپسوله شدن تحویل آن به بدن در روده را تسهیل می کند. ناقل pBI121 دارای قطعه EX-4_CTB توسط آگروباکتریوم تومه فاشینس به هسته گیاه کاهو معرفی شد. از میان ریزنمونه های تلقیح شده 25/20 درصد انتقال ژن صورت گرفته و 06/10 درصد به مرحله ساقه زایی رسیدند. پس از باززایی و رشد کافی گیاهچه های به دست آمده از آن ها با روش CTAB استخراج DNA صورت گرفت. ادغام قطعه مورد نظر در ژنوم گیاهان تراریخته توسط PCR تایید شد. از نمونه هایی که حضور DNA در آن ها تایید شده بود، با روش Trizol استخراج RNA صورت گرفت. سپس بیان ژن اکسناتاید نیز توسط آزمون RT-PCR مورد بررسی قرار گرفته و تایید شد. گیاهان تراریخته به دست آمده مراحل سازگاری با محیط را طی کرده و پس از رشد و گلدهی، بذور گیاهان تراریخته حاوی ژن EX-4_CTB به دست آمد.