بختیار بهرامی

مشکلات زیست محیطی اخیر نشان می دهند که بسیاری از تهدیدهای روبروی پایداری محیط زیست، ریشه در رفتار انسانی دارند. بخش عمده ی این مشکلات، به دلیل نبودن آگاهی های لازم در زمینه ی مسائل زیست محیطی است. از آن جایی که نگرش ها و تعهدات زیست محیطی در سنین پایین شکل می گیرند، کودکان نقش مهمی در زمینه ی محیط زیست خواهند داشت. بنابراین آموزش محیط زیست و شناساندن الگوهای رفتاری دوستدار محیط زیست به کودکان، از طریق تقویت ارتباط بین آن ها و طبیعت گام بسیار مهمی در راستای رسیدن به پایداری محیطی بلند مدت در آینده خواهد بود. این پژوهش بررسی می کند که چطور آموزش زیست محیطی از طریق طراحی معماری می تواند به ارتقاء توانایی های شناختی، عاطفی و ارزشی در کودکان کمک کند. به نظر می رسد این ارتقاء باعث تشویق کودکان به انجام رفتار دوستدار محیط زیست در آینده می گردد. با در نظر گرفتن «شیوه های مختلف تجربه ی طبیعت» و «مدل های یادگیری کودکان»، نقش معماری در ایجاد ارتباط بین کودک و طبیعت مورد بررسی قرار گرفت. سپس رفتارهای کودکان در طبیعت با استفاده از مشاهدات میدانی و انجام تحقیق با کودکان (تهیه ی روزنامه ی دیواری توسط خود بچه ها، و توزیع و جمع آوری پرسشنامه ی تصویری در بین آن ها) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. شرکت کنندگان تحقیق، تعداد 202 کودک (109 دختر و 93 پسر) در سنین 8 الی 12 سال در مرحله ی اول (روزنامه ی دیواری) و تعداد 60 کودک (33 دختر و 27 پسر) در سنین 7 الی 12 سال در مرحله ی دوم (پرسشنامه ی تصویری) بود. از کودکان خواسته شد تا احساسات، تجربیات و خواسته های خود را هنگام شرکت در یک اردوی تفریحی به دریا؛ در قالب یک روزنامه ی دیواری به تصویر کشیده و نظرات خود را در کنار تصاویر بنویسند. تصاویر، بر اساس رفتارهای کودکان در ارتباط با هفت استراتژی طراحی به دست آمده از مطالعات انجام شده تحلیل شدند و به کمک نرم افزار اکسل از لحاظ آماری مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند که 46 رفتار وجود دارند که کودکان علاقمند به انجام آن ها در طبیعت هستند. در این مرحله، از برخی رفتارهای دارای فراوانی بیشتر، مصداق های طراحی تهیه و به کمک پرسشنامه ی تصویری از کودکان نظرسنجی شد. نمونه های دارای فراوانی بالا در طراحی به کار گرفته شدند. در این مرحله، از برخی رفتارهای دارای فراوانی بیشتر، مصداق های طراحی تهیه و به ک