1403/09/01

بیان کریمی

مرتبه علمی: استادیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
نشانی: کردستان، سنندج، دانشگاه کردستان، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
تلفن: ۹۸-۸۷-۳۳۶۶۴۶۰۰+

مشخصات پژوهش

عنوان
ساخت گشایی از قدرت، مقاومت و سوبژکتیویته: تحلیلی تطبیقی از آرای هانا آرنت و میشل فوکو
نوع پژوهش
مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها
آرنت، فوکو، قدرت، سوبژکتیویته، عاملیت انسانی، مقاومت
سال 1402
مجله پژوهش های فلسفی
شناسه DOI
پژوهشگران بیان کریمی

چکیده

مقاله حاضر تلاش کرده است تا از طریق مواجهه اندیشه هانا آرنت و میشل فوکو به بازاندیشی و بازنگری رادیکال و ریشه ای از مفاهیم قدرت، مقاومت و سوبژکتیویته بپردازد. در وهله نخست ممکن است تصور شود که اندیشه این دو متفکر بنا بر مبانی فلسفی و نظری متفاوتی که دارند، نه همسو با یکدیگر، بلکه در تقابل باشند، و از همین منظر احتمال هرگونه گفتگو غیرممکن فرض شود؛ اما مدعای اصلی مقاله رهیافتی غیر از این است، و بر همین اساس نه تنها زمینه ها و مبانی مشترکی در ساخت گشایی قدرت و به تبع آن بازاندیشی مفاهیم سوبژکتیویته و عاملیت انسانی در اندیشه این دو متفکر وجود دارد، بلکه باید برخی از نتایج مهم آرای سیاسی آن ها را همسو و مکمل هم دانست که نه تنها به تعمیق و توسعه اندیشه یکدیگر، بلکه به خلق رویکردهای جدیدی در عرصه سیاست یاری میرسانند. بدین ترتیب، پرسشهای راهبر نوشتار حاضر عبارتند از: ساخت گشایی از قدرت در اندیشه آرنت و فوکو چه عاملیت و کارگزاری به سوژه معاصر خواهد بخشید؟ چگونه قدرت به جولانگاه مقاومت بدل و همزمان امکانهای نوینی به سوی سوژه گشوده میشود؟ یافته اصلی نوشتار حاضر این است که قدرت در اندیشه متفکران مذکور برخلاف خوانش‌های سنتی و مدرن، مفهومی مثبت، خلاق و مولد است و بر پایه همین مفروضات در بطنِ خود مقاومت و شیوه های جدیدی از مبارزه و ایستادگی را برای سوژه به همراه دارد. اگرچه باید انتظار داشت که به دلیل تفوق امر سیاسی یا امر اجتماعی در اندیشه این دو، تفسیرشان از مقاومت، عاملیت و حتی قدرت متفاوت از یکدیگر باشد.