جنگل ها از مهم ترین عناصر ترسیب کننده کربن، تعدیل آب وهوا و منابع اصلی تأمین و تغذیه آب های زیرزمینی و سطحی هستند. با توجه به تغییرات اقلیمی، گسترش آفات و بیماری ها و همچنین فشار بیش ازاندازه بهره برداران از این منابع با ارزش، کمیت و کیفیت آن روبه افول است. از این رو حفاظت و مدیریت آن امری ضروری است. بدین منظور در پژوهش حاضر اثرات برش بهداشتی اجرا شده در سال 1392 به منظور کنترل آفات و بیماری ها در جنگل های بلوط سامان عرفی قمر آلی در شهرستان گیلانغرب استان کرمانشاه، پس از گذشت 5 سال از نظر ویژگی های کمی و کیفی جست ها و جست گروه های تولیده شده ارزیابی شد. به این ترتیب ویژگی های قطر کنده مادری، تعداد جست، قطر و ارتفاع جست، قطر و مساحت جست گروه، شادابی جست و میزان سرچر شده اندازه گیری و ثبت شد. تجزیه و تحلیل آماری برای مطالعه اثر قطر کنده مادری بر ویژگی های جست دهی، توصیف وضعیت جست دهی و تحلیل همبستگی ویژگی های جست دهی انجام شد. نتایج نشان داد که 91% پایه های قطع شده حداقل یک جست تولید کردند و در پایه هایی که عامل خسارت در آن ها صرفاً آفت بود، توانایی جست دهی بالاتری نسبت به پایه های بیمار مشاهده شد. به طور متوسط در هر جست گروه 2/4 جست وجود داشت که میانگین قطر و ارتفاع غالب آنها با گذشت چهار سال از آغاز جست دهی، به ترتیب 2 و 20 سانتیمتر بود. بررسی اثر قطر کنده مادری نشان داد که بیشترین تعداد جست در طبقه قطری 15-10 و بیشترین قطر و ارتقاع جست در کنده های با قطر 25-20 سانتیمتر بود. میانگین قطر و مساحت تاج جست گروه به ترتیب 48 سانتیمتر و 41/0 متر مربع بود و بیشترین مقدار این ویژگی ها در کنده های با قطر 25-20 سانتیمتر مشاهده شد. با توجه به وجود چرای دام در منطقه، آثار سرچر شدن در بیشتر جست ها وجود داشت اما 78% آنها در گروه شاداب و خیلی شاداب قرار داشتند. تحلیل همبستگی بیانگر اهمیت زیاد قطر کنده در تعیین ویژگی های جست دهی مانند تعداد جست، قطر، ارتفاع و مساحت تاج آنها بود، به طوری که هر چه قطر کنده بیشتر باشد اثر مثبت و معنی داری بر این ویژگی ها دارد. این پژوهش نشان داد که قطع درختان بلوط آلوده به بیماری و آفت در شرایطی که با تیمارهایی مانند تاجبری قابل احیا نیست، قطع می تواند یک دخالت مدیریتی مناسب باشد. چرا که حداقل از گسترش بیماری جلوگیری می کند و همچنین پایه شاخه زاد دیگری در جنگل جایگزین می شود. با توجه به نتایج این تحقیق به منظور حفظ توانایی جست دهی، ضروری است قطع درختان به تاخیر انداخته نشود و در هر مرحله کارشناسان متوجه بیماری شدید درختان شدند، بهتر است قطع انجام شود.
