مدیریت منابع طبیعی به عنوان یک اکوسیستم پیچیده با دست اندرکاران متنوع، با چالشهای ویژه ای همراه است. خواسته های گوناگون و در اغلب موارد متناقض گروه های مختلف، تغییرات آب و هوایی، وابستگی معیشتی جوامع محلی و شرایط جدید سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ضرورت بازنگری در روشهای مدیریت را گریزناپذیر می کند. این پژوهش با هدف تدوین راهبردهای مدیریتی برای بهبود و ارتقای مدیریت منابع طبیعی شهرستان دیواندره با استفاده از رویکرد فرایند برنامه ریزی راهبردی بود. در این راستا ضمن شناسایی عوامل درونی و بیرونی موثر و تعیین موقعیت راهبردی منابع طبیعی شهرستان، راهبردهای مدیریتی مناسب برای این منابع ارائه شد. این مطالعه با روشهای تحلیلی و توصیفی از طریق بررسی کتابخانه ای و فعالیتهای میدانی انجام و از پرسشنامه های ساختار یافته در چند مرحله برای جمع آوری داده ها استفاده شد. دست اندرکاران متشکل از گروه های مختلف موثر بر منابع طبیعی شامل کارشناسان مدیریت اداری - سیاسی شهرستان، کارشناسان فنی منابع طبیعی اداره کل استان و شهرستان، نمایندگان جوامع محلی، نمایندگان سازمانهای مردم نهاد شهرستان، کارشناسان مرکز تحقیقات و اعضای هیات علمی دانشگاه در انجام تحقیق و تکمیل پرسشنامه ها مشارکت نمودند. پس از تدوین بیانیه ماموریت منابع طبیعی دیواندره، لیست عوامل داخلی (قوتها و ضعفها) و خارجی (فرصتها و تهدیدها) موثر بر آن تهیه شد. ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و عوامل خارجی (EFE) توسط دست اندرکاران انجام و عوامل بر اساس نمره اختصاص یافته، رتبه بندی شد. ماتریس داخلی – خارجی بر پایه ارزیابی عوامل چهارگانه نشان داد که مدیریت منابع طبیعی شهرستان در موقعیت راهبردی پدافندی قرار دارد. با توجه به این موضوع، ماتریس سوات (SWOT) برای شناسایی راهبردهای سازگار در فضای ضعفها و تهدیدها (WT) تشکیل و منجر به فرموله شدن شش استراتژی برای مدیریت منابع طبیعی دیواندره شد. ارزیابی جذابیت راهبردهای ارائه شده با استفاده از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) نشان داد که "نهادینه کردن مشارکت واقعی تمام دست اندرکاران (با تاکید بر جوامع محلی، سازمانهای غیر دولتی) در فرایند تصمیم گیری و برنامه ریزی" و "انجام برنامه ها، طرحها و پروژه ها مطابق دستورالعملهای ابلاغی اداره کل" به ترتیب دارای بیشترین و کمترین اولویت در اجرا هستند. بر پایه یافته های این پژوهش مشخص شد که رویه مدیریتی کنونی منابع طبیعی دیواندره مورد پذیرش دست اندرکاران نیست و تغییر رویکرد مدیریت به سمت بهره برداری از مشارکت دست اندرکاران به ویژه جوامع محلی، ارتقای ابعاد داخلی منابع طبیعی (نیروی انسانی، امکانات و دانش) و تقویت ارتباطهای بین بخشی ضروری است.
