به منظور بررسی تأثیر میزان و زمان کاربرد نیتروژن بر عملکرد دانه، کارایی استفاده از آب باران، کارایی زراعی نیتروژن و تخلیۀ رطوبت خاک تحت کشت گندم دیم، آزمایشی به صورت کرتهای یک بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال زراعی ) 1331 33 ( در ایستگاه تحقیقاتی دیم قاملو در استان کردستان اجرا شد. عامل اصلی آزمایش سه زمان کاربرد - 31 و ،01 ،31 ، 1 در بهار و عامل فرعی پنج سطح نیتروژن شامل 1 / 1 در پاییز + 2 / 1 در بهار و 2 / 2 در پاییز + 3 / نیتروژن کل در پاییز، 3 21 41 و 41 01 سانتی متری تعیین – - - ، 121 کیلوگرم در هکتار بودند. رطوبت وزنی خاک در پنج مرحله از رشد گندم دیم از اعماق 1 21 شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل زمان و سطوح نیتروژن بر عملکرد دانه معنیدار بود. اثر سطوح نیتروژن بر کارایی استفاده از آب، کارایی زراعی نیتروژن و تخلیۀ رطوبت از خاک معنیدار بود. کاربرد کل 01 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در پاییز با افزایش 82 درصدی 11 کیلوگرم بر میلیمتر در هکتار و کارایی زراعی نیتروژن 21 کیلوگرم بر کیلوگرم، بهترین / عملکرد دانه و با کارایی استفاده از آب 44 ترکیب تیماری بود. با کاربرد نیتروژن، تخلیۀ رطوبت از خاک در پنجهدهی، از سطح تا عمق 41 سانتی متری خاک آغاز و در ساقهدهی به عمق 01 سانتی متری گسترش و در ظهور سنبله و گلدهی، تداوم و در رسیدگی فیزیولوژیک پایان یافت. تخلیۀ رطوبت ناشی از 22 درصد از افزایش عملکرد دانه را توجیه کرد. - - / 12 و 81 / کاربرد نیتروژن از دو عمق 41 21 و 01 41 سانتی متری خاک به ترتیب