امین صادقی

استفاده از آفت کش ها باعث حذف و یا کاهش فعالیت دشمنان طبیعی می شود. در زمین های زراعی گندم و نخود به طور مداوم، از آفت کش های مختلفی جهت کنترل آفات، بیماری های گیاهی و علف های هرز استفاده می گردد بنابراین سوسک برگخوار پیچک صحرایی Hypocassida subferruginea (Schrank, 1776) (Col.: Chrysomelidae) عامل کنترل علف هرز پیچک صحرایی در استان کردستان، به طور ناخواسته با این سموم تماس پیدا می کند. به منظور بررسی اثرات منفی بعضی از این سموم شیمیایی، سمیت گوارشی و تماسی حشره کش های دیازینون، فنیتروتیون و دلتامترین، قارچ کش مانکوزب و علف کش توفوردی روی مراحل زیستی سوسک برگخوار پیچک صحرایی مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی، در شرایط دمایی 1 ± 25 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 5 ± 60% و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و ده ساعت تاریکی انجام شد. نتـایج نشان داد، حشره کش های دیازینون، فنیتریتیون و دلتامترین و قارچ کش مانکوزب در روش تماسی، روی لارو سنین مختلف و حشره کامل در 24 ساعت اول، اثر کشندگی سریع و بالایی (100% کشندگی) ایجاد کردند. درحالیکه علف کش توفودی فاقد اثر قابل ملاحظه ایی بود. همچنین، تخم و شفیره نیز به سموم حشره کش و مانکوزب حساسیت بالایی نشان دادند. در سیمت گوارشی حشره کش های دیازینون، فنیتریتیون و دلتامترین 100% کشندگی روی لارو و حشره کامل نشان دادند همچنین لاروها (به ویژه لارو سن 1) حساسیت زیادی (86% کشندگی) به توفوردی در سمیت گوارشی نشان داد. با توجه به معنی دار نبودن سمیت تماسی و گوارشی سموم مانکوزب و توفوردی در آزمایش هایی که بر اساس غلظت استفاده شده در مزارع انجام شد، سموم دیازینون، فنیتروتیون و دلتامترین جهت تعیین غلظت کشنده 50% (LC50) روی لارو و حشره کامل سوسک برگخوار پیچک صحرایی مورد بررسی قرار گرفتند. آزمایش با 5 غلظت (غلظت های سمیت تماسی: 4/71، 8/142، 7/285، 4/571 و 8/1142 پی پی ام بر سانتی متر مکعب و غلظت های سمیت تماسی: 250، 500، 1000، 2000، 4000 پی پی ام) و در 3 تکرار انجام گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، دیازینون بالاترین سمیت را در مدت زمان 48 ساعت روی لاروها در سمیت گوارشی ( ppm19/398LC50= ) و تماسی ppm/cm2) 95/159(LC50= در مقایسه با فنیتروتیون سمیت گوارشی ( ppm49/557LC50= ) و تماسی ppm/cm2) 23/240(LC50= و دلتامترین سمیت گوارشی ( ppm84/791LC50=