امین صادقی

2 چکیده استفاده از آفت کش ها باعث حذف و یا کاهش فعالیت دشمنان طبیعی می شود . در زمین های زراعی گندم و نخود از آفت کش های مختلفی به طور مداوم، جهت کنترل آفات، بیماری های گیاهی و علف های هرز استفاده می گردد. یکی از دشمنان طبیعی علف هرز پیچک صحرایی با نام سوسک برگخوار پیچک صحرایی Hypocassida subferruginea (Schrank, 1776) (Col.: Chrysomelidae) در مزارع و باغات استان کردستان به طور ناخواسته مورد هدف آفت کش ها قرار می گیرد لذا، در پژوهش حاضر، بررسی اثرات منفی سموم رایج در مزارع و باغات استان روی این حشره مفید انجام گرفت. در همین راستا، سمیت گوارشی و تماسی حشره کش های دیازینون، فنیتروتیون، دلتامترین، قارچ کش مانکوزب و علف کش توفوردی روی مراحل زیستی سوسک برگخوار پیچک صحرایی مو رد مطالعه قرار گرفت . آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی، در شرایط دمایی 1 ± 25 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 5 ± 60 % و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و ده ساعت تاریکی انجام شد . نتـایج حاصل از کاربرد غلظت های توصیه شده در مزارع نشان داد، حشره کش های دیازینون، فنیتریتی ون و دلتامترین و قارچ کش مانکوزب در روش تماسی، روی لارو سنین مختلف و حشره کامل در 24 ساعت اول، اثر کشندگی سریع و بالایی ( 100 % کشندگی ) ایجاد کردند . درحالیکه علف کش توفودی فاقد اثر قابل ملاحظه ایی بود . همچنین، تخم و شفیره نیز به سموم حشره کش و مانکوزب حساسیت بالایی نشان دادند . در سیمت گوارشی حشره کش های دیازینون، فنیتریتیون و دلتامترین 100 % کشندگی روی لارو و حشره کامل نشان دادند همچنین لاروها ( به ویژه لارو سن 1 ) حساسیت زیادی ( 86 % کشندگی ) به توفوردی در سمیت گوارشی نشان داد . نتایج، بیانگر اثرات زیان بار حشره کش های دیازینون، فنیتروتیون و دلتامترین روی لارو و حشرات کامل سوسک برگخوار پیچک صحرایی بوده است بنابراین این سموم باید به نحوی استفاده شود تا آسیبی به جمعیت این حشرات مفید وارد نگردد .