امین صادقی

استفاده از مواد سازگار با محیط زیست مثل اسانس ها و عصاره های گیاهی در برنامه مدیریت تلفیقی آفات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. درخت بنه Pistacia atlantica subsp. kurdica متعلق به خانواده Anacardiaceae می باشد که طبق بررسی های انجام شده، اسانس گیاهان این خانواده دارای خاصیت حشره کشی روی برخی از آفات بوده اند. در این تحقیق صمغ، میوه و برگ بنه P. atlantica subsp. kurdica از شهرستان مریوان جمع آوری شد و اسانس آ ن ها به روش تقطیر با آب (کلونجر) استخراج گردید. سپس ترکیبات آن ها توسط دستگاه گاز کروماتوگرافی متصل به طیف نگار جرمی ( (GC/MS مورد شناسایی قرار گرفت. ترکیبات عمده اسانس صمغ: آلفا-پینن (6/81%)، ترپینولن (09/4%)، بتا-پینن (6/3%) و کامفن (5/2%)، عمده اسانس میوه: آلفا-پینن (72/47%)، بتا-میرسن (15/16%)، دی-لیمونن (73/8%) و بتا-اوسیمن (92/4%) وترکیبات عمده اسانس برگ شامل اسپاتولنول (16/24%)، آلفا-پینن (25/19%)، دلتا-المن (06/7%)، کاریوفیلن (98/5) بودند. همچنین اثر سمیت تنفسی اسانس پسته وحشی روی حشرات کامل شپشه آرد Tribolium castaneum (Herbst) (Col.: Tenebrionidae) مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در شرایط کنترل شده (1±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±60 درصد) با 5 تیمار و 4 تکرار انجام شد. میزان LC50 اسانس صمغ، میوه و برگ به ترتیب برابر با 73/28، 69/38 و 9/63 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. نتایج این بررسی نشان داد که اسانس پسته وحشی دارای پتانسیل طبیعی حشره کشی است و می توان از آن جهت کنترل شپشه آرد استفاده کرد.