امیر رشیدی

آمیخته گری به عنوان ابزاری مفید برای بهبود بازده و سلامت حیوانات به کار می رود. از پیامدهای سودمند آمیخته گری می توان به معرفی ژن های مفید از نژادهای دیگر، حذف اثرات نامطلوب همخونی و تولید هتروزیس اشاره نمود. هدف از این پژوهش مقایسه عملکرد صفات تولیدی و تولیدمثلی گاوهای بومی و آمیخته های حاصل از آن با نژادهای مختلف خارجی در استان کردستان بود. به این منظور، از اطلاعات و داده های مربوط به 37125 رأس دام، شامل 3357 رأس گاو هلشتاین، 21517 رأس گاو آمیخته و 12251 رأس گاو بومی، که توسط مرکز اصلاح نژاد دام کشور و بخش دام سنگین معاونت بهبود تولیدات دامی جهاد کشاورزی استان کردستان در طی سال های 1385 تا 1394 جمع آوری شده بود، استفاده گردید. برای کنترل کیفیت داده ها و برآورد آمار توصیفی صفات مورد مطالعه از نرم افزار SAS استفاده شد. اطلاعات نهایی مورد استفاده شامل رکوردهای تولیدی شیر، درصد چربی، درصد پروتئین، رکورد تلقیح به ازای آبستنی، سن اولین زایش و فاصله گوساله زایی مربوط به آمیخته های هلشتاین×کردی(HK)، براون سوییس×کردی(BK)، جرزی×کردی(JK)، سیمنتال×کردی (SK) و گاو بومی کردی (K) در مناطق مختلف استان کردستان بود. میانگین تولید شیر روزانه گروه های مختلف ژنتیکی مورد مطالعه به ترتیب 0.01±7.32،0.15 ±6.79،0.02 ±6.31، 0.13±6.25 و 0.01± 3.82کیلوگرم بود. میانگین تولید چربی و پروتئین به ترتیب 3.29 و 3.25، 3.49 و 3.13، 3.41 و 3.31، 3.16 و 3.22 و 3.81 و 3.21 درصد بود(P<0.01) . عملکرد تولیدمثلی در گاوهای آمیخته و کردی در استان کردستان برای میزان تلقیح به ازای آبستنی به ترتیب 1.26 و 1.17، برای سن اولین زایش به ترتیب 2.3±910.28 و 6.63±890.3 روز و برای فاصله گوساله زایی به ترتیب0.3 ± 373.69و 58.7±361.2 روز بود. نتایج این تحقیق نشان داد در شرایط محیطی و مدیریتی استان کردستان آمیخته های هلشتاین×کردی نسبت به سایر آمیخته ها تولید شیر بیشتری دارند(P<0.01) اما برای صفات تولید چربی و پروتئین به ترتیب آمیخته های جرزی×کردی و براون سوییس×کردی عملکرد بهتری داشتند (P<0.01) . از نظر شاخص های تولید مثلی گاو بومی نژاد کردی برای صفات سن بلوغ جنسی، تعداد تلقیح به ازای آبستنی و فاصله گوساله زایی عملکرد بهتری نسبت به گاوهای آمیخته داشت. برای تصمیم گیری و تعیین استراتژی نهایی پیشنهاد می شود مطالعات اقتصادی مربوط