هدف از تحقیق حاضر، بررسی میزان شیوع ناهنجاری های مورفولوژیک غدد پستانی، مکانیزم توارث، نقش پدیده هم خونی، برآورد مؤلفه های واریانس و مکان یابی ژن های کنترل کننده صفت تعداد سرپستانک در گله های بز می باشد. به این منظور مونتیورینگ در مقیاس گسترده دو گروه 1) بزهای بومی کشور و 2) بزهای خارجی، از طریق توزیع پرسشنامه ویژه بین مالکان گله های مردمی داخل کشور و مکاتبه با انجمن های نژادی خارج از کشور، صورت گرفت. در گام اول، فرم های ویژه ای حاوی اطلاعات ثبت شماره حیوان، شجره، مورفولوژی پستان، وجود و عدم وجود سرپستانک معیوب، تعداد سرپستانک فانگشنال طرح ریزی و بین دامداران علاقمند و داوطلب مشارکت در تحقیق در داخل و خارج از کشور توزیع گردید. در گام دوم، ضریب همخونی با استفاده از برنامه CFC سرگلزایی و همکاران در گله های با شجره و اندازه جمعیت مناسب، محاسبه گردید. در ادامه، برآورد پارامترهای ژنتیکی و میزان وراثت پذیری صفت تعداد سرپستانک فانگشنال، با استفاده از مدل حیوانی مناسب برآورد شد. در بخش نهایی تحقیق، مکان یابی جایگاه های کنترل کننده این صفت با استفاده از تمامی میکروستلایت های اختصاصی و نقشه یابی شده بر روی کروموزوم یک بر طبق طرح آزمایشی برادر و خواهر ناتنی، صورت پذیرفت. به طور خلاصه، نتایج مشاهده نشان داد که در ایجاد تنوع ژنتیکی تعدادسرپستانک در گونه بز هر دو والد، مستقیمأ نقش داشته به طوری که همبستگی بالای بین تعداد سرپستانک در هر دو والد و نتاج مربوطه آنها وجود دارد. از طرف دیگر با افزایش همخونی، بروز ناهنجاری های پستانی افزایش معنی داری را نشان داد. میزان وراثت پذیری صفت تعداد سرپستانک، متوسط به پایین برآورد گردید. روی کروموزوم شماره یک، QTL معنی دار مکان یابی شد. شاید بتوان از اطلاعات ژنتیکی تحقیق حاضر در شناسایی و معماری ژنتیکی حذف ناهنجاری های مورفولوژیک غدد پستانی و یا ایجاد بزهای با چهار سرپستانک زایا استفاده نمود.
