امیر رشیدی

در این مطالعه، ضرایب همخونی بزهای گله ایستگاه تحقیقات و پرورش بزهای مرخز سنندج مورد بررسی قرار گرفت. میانگین ضریب همخونی کل جمعیت بزهای تحت مطالعه، از سال 1371 تا 1381، 21/2 درصد برآورد شد. بالاترین ضریب همخونی 25/31 درصد بود. بیشترین جمعیت حیوانات را حیوانات با ضریب همخونی 5/12 درصد تشکیل داد. این نتایج نشان داد که در گله تحت مطالعه، آمیزش های بین حیوانات خویشاوند نزدیک هم صورت گرفته است. از تعداد 2371 حیوان که شجره آنها مورد بررسی قرار گرفت، 747 حیوان همخون بودند. میانگین ضریب همخونی حیوانات همخون که 5/31 درصد کل شجره را شامل می شدند، 19/10 درصد بود. میانگین ضریب همخونی در سالهای مورد مطالعه روندی تقریبا افزایشی داشت. در شجره حاضر حیوانات نر 65/50 درصد و ماده 35/49 درصد کل جمعیت را تشکیل دادند میانگین ضریب همخونی بزغاله های نر 49/2 درصد و بزغاله های ماده 00/2 درصد برآورد شد. از 747 حیوان همخون 398 راس نر و 349 راس ماده بودند. میانگین ضریب همخونی بزغاله های نر و ماده همخون به ترتیب 39/10 و 1/10 درصد بود. در این جمعیت تعداد حیوانات یک قلو، دو قلو و سه قلو به ترتیب 1332، 1024 و 15 راس بود. که 18/56، 19/43 و 63/0 درصد کل شجره بودند. میانگین ضریب همخونی آنها در کل جمعیت 66/2، 98/1 و 88/1 درصد و در جمعیت همخون 55/11، 14/10 و 4/9 درصد بود. میانگین ضریب همخونی بزغاله های متولد شده از مادران 2، 3، 4، 5، 6 و 7 ساله در کل جمعیت به ترتیب 45/3، 91/2، 5/2، 1/2، 65/1 و 5/1 درصد بود و در جمعیت همخون 2/10، 75/7، 01/9 ، 29/7، 1/7 و 22/14 درصد بود. نتایج نشان داد که با افزایش سن مادران میانگین ضریب همخونی بزغاله ها کاهش یافت. ضریب همخونی هر حیوان به عنوان متغییر کمکی با استفاده از مدل دام برای برآورد تاثیر همخونی بر صفات اقتصادی بررسی شد. ضریب تابعیت صفات وزن تولد، وزن شیرگیری، وزن شش ماهگی، وزن نه ماهگی، وزن یکسالگی و وزن بیده یکسالکی به ترتیب 006/0-، 024/0-، 033/0-، 200/0+، 002/0- و 021/0- محاسبه شد. همخونی بر صفات اقتصادی اثر منفی داشت.