امیر رشیدی

جهت انجام این پژوهش از اطلاعات ایستگاه دامپروری بز مرخز شهرستان سنندج که در طی سالهای 1371 تا 1391 جمع آوری شده بود استفاده گردید. در این مطالعه به منظور برآورد اجزای (کو)واریانس و فراسنجه های ژنتیکی صفات رشد و تولید موهر به ترتیب از تعداد 17523 رکورد وزن بدن (از تولد تا 370 روزگی) و 2607 رکورد وزن بیده یکسالگی بز مرخز استفاده گردید. از رویه آماری GLM نرم افزار SAS برای تعیین عوامل محیطی موثر و نرم افزار Gibbs1f90 جهت برآورد پارامترهای ژنتیکی استفاده شد. اثرعوامل محیطی سال تولد، جنس، تیپ تولد و سن مادر بر صفت وزن بدن معنی دار بودند. تمام اثرات مذکور به جز تیپ تولد نیز بر صفت وزن بیده معنی دار بودند. اثرات سن و وزن دام دام در زمان رکورد گیری برای صفت وزن بیده به عنوان متغیر کمکی وارد مدل شدند. وراثت پذیری مستقیم و مادری برآورد شده با مدل دام برای صفت وزن بیده با بهترین مدل (مدل 6) به ترتیب 19/0 و 076/0 بود. در مورد صفت وزن بدن جهت تعیین بهترین تابع توصیف منحنی رشد درجات مختلف لژاندر (8-2) برازش شد. بر اساس این نتایج، واریانس ژنتیکی افزایشی مستقیم تا 70 روزگی روند افزایشی، از 70 تا 120 روزگی روند کاهشی، از 120 تا 270 روزگی تقریباً روندی ثابت و از 270 روزگی تا پایان دوره روند افزایشی نشان داد. واریانس ژنتیک افزایشی مادری نیز تا حدود سن شیرگیری بصورت افزایشی و پس از آن تا 250 روزگی روند کاهشی د و مجدداً تا انتهای دوره روند صعودی نشان داد. در موردر وراثت پذیری مستقیم و مادری مادری برآورد شده (با مدل رگرسیون تصادفی) تا سن تقریباً 250 روزگی روند کاهشی داشته و پس از آن با افزایش سن روند افزایشی نشان دادند. در مورد همبستگی های ژنتیکی مستقیم و مادری صفت رشد نیز مشاهده شد که با افزایش فاصله زمانی بین مشاهدات این مقادیر کاهش می یابد. همبستگی محیطی دائمی مستقیم برآورد شده نشان داد که عملکرد دام در مورد صفت رشد به شدت وابسته به محیط بوده و با بهبود شرایط مدیریتی پیشرفت عملکرد صفت رشد نژاد مذکور مورد انتظار می باشد. نمونه گیری گیبس در آنالیز آماری بیزی توانست برآوردهای مورد انتظار در محدوده معقول ارائه نماید.