از آمیزش دو مبحث تشبیه و کنایه، در ادب عامه، گونه نادر جدیدی پدیدآمده که تاکنون از دید پژوهشگران ادب پارسی پنهان مانده است. نشان دادن ظرفیت های بلاغی زبان فارسی بویژه در حوزه ادب شفاهی، شناساندن این گونه بلاغی نادر، مقایسه آن با تشبیهات رایج زبان فارسی و بیان وجوه اشتراک و افتراق آن، از اهداف پژوهش حاضر است. در همین راستا پژوهش حاضر می کوشد با واکاوی این گونه بلاغی در چهار کتاب «امثال وحکم دهخدا»، «دوازده هزار مثل فارسی و سی هزار معادل آنها» از شکورزاده بلوری، «فرهنگ عوام» امیرقلی امینی و «فرهنگ بزرگ ضرب المثل های فارسی» از ذوالفقاری به سؤالات زیر پاسخ دهد: 1- این تشبیه دارای چه ویژگی هایی است؟ 2- وجود اشتراک و افتراق این تشبیه با تشبیهات رایج زبان فارسی کدامست؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری 6451 تشبیه را دربرمی گیرد که از کتب مورد اشاره استخراج شده اند؛ حجم نمونه بدون توجه به تکراری بودن داده ها 52 مورد است که در این پژوهش تشبیه کنایی خوانده می شوند و به شیوه استقرای تام و با استفاده از شگردهای بلاغی رایج تجزیه و تحلیل شده اند. نتیجه نشان می دهد ادب شفاهی از ساختار و اصول زیبایی شناسی خاصی برخوردارند که غفلت از این موارد، عدم درک درست آنها را به دنبال دارد. بررسی ها بیانگر تفاوت ساختاری این گونه نادر ادبی با گونه های مشابه آن درادب عامه است که در متن مقاله به تفصیل بیان شده است.
