1403/01/10
سید احمد پارسا

سید احمد پارسا

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: 4573
دانشکده: دانشکده زبان و ادبیات
نشانی:
تلفن:

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی و تحلیل تشبیه در شعر شاعران دهه سی
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
آشنایی زدایی، تشبیهات سیاه، تشبیهات غریب، سبک، دهه ی سی، رمانتیسم، کودتای 28 مرداد
سال 1394
پژوهشگران رضا خلج(دانشجو)، سید احمد پارسا(استاد راهنما)، نسرین علی اکبری(استاد مشاور)

چکیده

دهه ی سی یکی از دوره های بسیار مهم و سرنوشت ساز در تاریخ ادبی معاصر ایران است. از یک سو صدای تکامل رمانتیسم به گوش می رسد و از مهم ترین دوران های فعّالیت مکتب ادبی رمانتیسم در ایران است و از سوی دیگر، کودتای 28 مرداد 1332 در این دوره روی می دهد که پیامدهای آن در روشن فکران متعهّد سرخوردگی، یأس و نومیدی، پناه بردن به افیون و باده و مواردی از این دست است که موجب پدید آمدن گونه ای شعر به نام شعر سیاه می شود. یکی از عناصر مهم بیانی که شاعران این دوره، با بهره گیری از آن توانسته اند اندیشه ها، تأمّلات و روحیات خود و نیز وضعیت موجود این دوره را به تصویر بکشند، عنصر بلاغی تشبیه است. رساله ی حاضر، به بررسی و تحلیل تشبیه در شعر شاعران شاخص دهه ی سی (اخوان ثالث، شاملو، نادرپور، ابتهاج، کسرایی و رحمانی) می پردازد. شناخت گونه ای نو از تشبیهات، موسوم به «تشبیه سیاه»، کمک به شناخت بهتر جهان بینی شاعران و دنیای ذهنی آنها، بررسی نقش تشبیه در بازتاب مضامین رمانتیکی، درک بهتر شرایط حاکم بر شعر دهه ی سی، شناخت بهتر سبک شعری و زبان خاص شاعران این دوره و بررسی تشبیهات غریب و کلیشه ای و شناخت راه های آشنایی زدایی تشبیه، از اهداف پژوهش حاضر است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است و داده ها با استفاده از شیوه ی تحلیل محتوا، بررسی و تحلیل شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهد که شکست عاطفی و اجتماعی سال 32 و نیز شرایط بد زندگی شخصی شاعران دهه ی سی، بر ذهن و زبان ایشان تأثیرات منفی عمیقی گذاشته؛ به طوری که شاعران با خلق «تشبیهات سیاه» و گرایش به شعر سیاه، اندیشه ها و دغدغه های خود و نیز مسائل اجتماعی جامعه ی ایران آن روز را در آیینه ی تشبیهات خود نمایانده اند. این گونه تصاویر تیره، یکی از مشخّصه های سبکی سروده های ایشان است. از سوی دیگر، شاعران این دوره، به ویژه اخوان ثالث، شاملو و نادرپور با انواع شگردهای هنری خود، در حوزه ی تشبیه آشنایی زدایی و غریب نمایی کرده و توانسته اند خود را به عنوان شاعری نوآور و مبتکر در عرصه ی تشبیه، بنمایانند. شاعری رمانتیک چون نادرپور، به خوبی توانسته مؤلّفه ها و ویژگیهای فکری- محتوایی رمانتیسم فردی را به بهترین شیوۀ ممکن با استفاده از تشبیهات بکر خود، نشان دهد.