نظامی گنجه ای (متوفی603ه.ق.) در بیتی از شرفنامه وقتی از "می"نام می برد، به منظور روشن کردن معنی و جلوگیری از التباس معنی حقیقی و مجازی آن، توضیحاتی ارائه می دهد که در ضمن آن به بیت: "گر از می شدم هرگز آلوده کام حلال خدای است بر من حرام" اشاره می کند، از آن جا که در قرآن کریم در چندین مورد از جمله آیات 87و88 سوره ی مائده تأکید شده نباید"حلال خدای را بر خود حرام کرد" و با توجه به این که نظامی شاعری مسلمان، آشنا به عرفان اسلامی، آگاه و معتقد به مفاهیم قرآنی و فرهنگ اسلامی است، این سؤال پیش می آید که منظور نظامی از طرح این مسأله چیست و از کدام منشأ سرچشمه گرفته است؟ پژوهش حاضر می کوشد با بررسی تفاسیر قرآن کریم، متون فقهی و واکاوی متون ادب پارسی به این پرسش و پرسش های دیگر این چنینی پاسخ دهد. روش پژوهش توصیفی و نتایج با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا به شیوه ی کتابخانه ای و سند کاوی تجزیه و تحلیل می شوند. نتایج بیانگر عدم منافات و تضاد این نظرِ نظامی با قرآن کریم است و در واقع تکیه کلامی سوگند گونه است که از طریق فقه اسلامی در میان ایرانیان، در زمان های گذشته بویژه در قرن ششم رواج داشته است و هنوز نمود آن را در برخی از مناطق غرب ایران به وضوح می توان دید.
