امثال و حکم یکی از مؤلفه های مهم در تشخیص میزان گستردگی نفوذ یک شاعر در جامعه است. زیرا امثال و حکم آینه ی تمام نمای فرهنگ یک جامعه محسوب می شوند. از آن جا که نظامی کرد تبار است، بسیاری از جلوه های فرهنگ مادری در قالب امثال و حکم، باورهای عامیانه، واژه ها و امثال آن ها در سروده هایش نمود پیدا کرده است. هدف پژوهش حاضر بررسی امثال و حکم کردی در شعر نظامی است. جامعه ی آماری این پژوهش آثار نظامی و حجم نمونه، کتاب های خسرو و شیرین و هفت پیکر می باشد. دلیل این امر بومی بودن محیط حکایت خسرو و شیرین (بیستون)، وجود شهری به نام قصر شیرین و زمینه ی داستانی این دو کتاب است که زمینه ی لازم را برای استفاده بیشتر از امثال و حکم فراهم آورده است. در این راستا اول امثال و حکم این دو اثر استخراج شده، سپس با استفاده از منابع معتبر امثال در زبان کردی همچون امثال و حکم فتاحی قاضی و گواره ی کورده واری اثر مرحوم دکتر رخزادی و دیگر آثار معتبر مقابله شده است. نتیجه نشان می دهد با این پژوهش می توان به درک بهتری از سروده های نظامی به ویژه در دو اثر یاد شده دست یافت.
