ملمّع گونهای از شعر است که بر اساس دو یا چند زبانگی بنیان نهاده شده است. اندیشمندان علوم بلاغی با رویکردهای مختلفی به بررسی ملمّع پرداخته اند. پژوهش حاضر کوشیده است با تحلیل و نقد این رویکردها، انگاره نوینی از ملمّع ارائه دهد و به این پرسش پاسخ دهد که ملمّع چرا و چگونه بوجود آمده است؟ شناخت بهتر ملمّع، چگونگی شکلگیری آن و چرایی استفاده از زبانهای مختلف در بهکارگیری این شگرد ادبی، در دوره های مختلف از اهداف این پژوهش است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی است. دادهها به شیوۀ کتابخانهای و سندکاوی گردآوری و به روش تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل شده است. نتایج نشان میدهد ملمّع – خلاف نظر پژوهشگران علوم بلاغی- شگردی ادبی یا تفنن ادبی نیست بلکه برآیند تقابل گفتمانهای فرادست و فرودست و حاشیه و مرکز است که با توجّه به تناسب زبانهای به کار رفته در آن، از منظر گفتمان قدرت قابل تحلیل است. این فرادستی در ملمّع های فارسی با زبان عربی یا زبانهای اروپایی، از روند سیاسی و علمی قابل بررسی است. اما در ملمّعهای پدید آمده از زبانهای محلی ایران با زبان فارسی، در واقع تقابل دو گفتمان حاشیه و مرکز، زبان رسمی و غیر رسمی است که ضمن مشروعیت بخشی به زبان شاعر، گونهای عکسالعمل در بارۀ دیگری سازی نیز هستند. از طرف دیگر از منظر گفتمان روانشناختی میتوان ملمع را نوعی فخر پنهان و نمایش اقتدار گوینده و خواننده به شمارآوردکه در متن مقاله به تفصیل بررسی شده است.
