تقابل های دوگانه اساس و بنیان بسیاری از ایدئولوژی ها و نظریه های ادبی را تشکیل می دهد. ساختارگرایی، پساساختارگرایی، نشانه شناسی فرهنگی، نظریات فمنیستی، نظریه پسااستعماری و موارد دیگر این چنینی. بنیان بسیاری از اندیشه های شاعرانی مانند حافظ را نیز تقابلهای دوگانه تشکیل می دهد. که در اینجا ضمن اشاره به این تقابلها به تقابل رند و زاهد در دیوان او می پردازیم و اساس سخنرانی نیز بر اساس همین است.
