انور دست باز

چکیده مقدمه: نوجوانی با چالش‌ها، بحران‌ها و تنش‌هایی همراه است که می‌تواند به خطرپذیری در زندگی فرد و اطرافیان بینجامد. هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین برازش مدل ساختاری خطرپذیری نوجوانان بر اساس باورهای اساسی، ابراز وجود و الگوهای ارتباطی خانواده با نقش میانجی تنظیم شناختی هیجان انجام شد. روش: پژوهش حاضر کمی و با روش توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش دانش­آموزان مقطع متوسطه اول و دوم شهر سنندج در سال تحصیلی 1402-1401 بودند، بدین منظور 229 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده­ها از پرسشنامه­های باورهای اساسی (1992)، ابراز وجود (1975)، تنظیم شناختی هیجان (2007)، الگوی ارتباطی خانواده (1997) و خطرپذیری نوجوانان (2007) استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از معادلات ساختاری در نرم افزارهای Spss-26 و Amos-26 استفاده شد. یافته­‌ها: تأثیر راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان بر خطرپذیری، منفی و معناداری(05/0>p و 396/0-=β)، در حالی که تأثیر راهبردهای منفی (05/0>p و 196/0=β) و هم‌نوایی (05/0>p و 439/0=β) بر خطرپذیری مثبت و معنادار بود. همچنین باورهای اساسی، ابراز وجود و تعامل گفت‌وشنود از طریق راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان به‌طور غیرمستقیم بر خطرپذیری تأثیرگذار بودند (05/0>p). نتیجه‌­گیری: براساس یافته­های پژوهش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان نقش واسطه‌ای مهمی در تأثیر باورهای اساسی، الگوهای ارتباطی خانواده و ابراز وجود بر خطرپذیری نوجوانان دارند. پیشنهاد می‌شود برنامه‌های آموزشی مدرسه‌محور با هدف تقویت راهبردهای مثبت تنظیم هیجان و مهارت‌های ارتباطی جهت کاهش خطرپذیری نوجوانان تدوین و اجرا شوند.