اسعد معروفی

بالنگوی شهری (Lallemantia iberica) متعلق به خانواده نعناعیان، در مناطق زیادی در ایران پراکنش دارد. این گیاه دارای ترکیبات روغنی و فرار با ارزشی می باشد که در صنایع دارویی و غذایی استفاده دارد. تحقیق حاضر با هدف بهینه سازی شرایط کشت بافت گیاه بالنگو جهت انتقال ژن به کمک آگروباکتریوم تومه فاشینس (Agrobacterium tunefaciens) صورت پذیرفت. برای این منظور توانایی باززایی ریزنمونه های مختلفی از این گیاه بررسی شد. جهت بررسی باززایی غیرمستقیم، ریزنمونه ها در محیط MS با غلظت های متفاوتی از هورمون های NAA (5/0، 1، 5/1 و 3 میلی گرم بر لیتر) و BA (0، 5/0، 75/0 و 1 میلی گرم بر لیتر) کشت شدند. در بیشتر تیمارهای تنظیم کننده رشد، ریزنمونه ها تنها وارد مرحله کالوس زایی شدند. در مطالعه باززایی مستقیم، ریزنمونه های گره، برگ، کوتیلدون و هیپوکوتیل در محیط MS با غلظت های متفاوتی از هورمون های BAP (0، 5/0، 1 و 2 میلی گرم بر لیتر) و NAA (0، 05/0، 1/0 و 2/0 میلی گرم بر لیتر) یا BAP (1 و 5/1 میلی گرم بر لیتر) و NAA (0، 062/0، 125/0، 25/0 و 5/0 میلی گرم بر لیتر)؛ و کینیتین (1 ، 2 و 3 میلی گرم بر لیتر) و NAA (02/0 و 04/0 میلی گرم بر لیتر) بررسی شدند. در هیچکدم از ترکیبات هورمونی ریزنمونه های برگ باززایی نشان ندادند. در ریزنمونه های گره کوتیلدونی، بیشترین میزان باززایی مربوط به ترکیب هورمونی 1 میلی گرم بر لیتر BAP همراه با 05/0 میلی گرم بر لیتر NAA بود (527/1 ± 23 عدد ساقه). ریزنمونه های کوتیلدون و هیپوکوتیل نیز در آزمایشاتی جداگانه باززایی موفقیت آمیزی را نشان دادند، به طوری که بیشترین درصد باززایی برای هیپوکوتیل مر بوط به ترکیب هورمونی 1 میلی گرم بر لیتر BAP همراه با 5/0 میلی گرم بر لیتر NAA (در حدود 7/3 ± 23/96 درصد) و برای کوتیلدون مربوط به ترکیب 1 میلی گرم بر لیتر هورمون BAP باضافه 062/0 میلی گرم بر لیتر هورمون NAA بود (در حدود 42/6 ± 88/88 درصد). به منظور انتقال ژن به گیاه بالنگو از ریزنمونه های کوتیلدون، هیپوکوتیل و گره استفاده شد. باززایی ریزنمونه های کوتیلدون و هیپوکوتیل در محیط گزینش حاوی کانامایسین موفق نبود و تنها گره های کوتیلدونی در محیط کانامایسین باززایی شدند. به منظور تائید انتقال ژن، نمونه هایی از برگ گیاهچه های باززایی شده در محیط گزینش، زیر میکروسکوب فلورسنت جهت بیان ژن پروتئین فلورسنت سبز (GFP) بررسی شدند که نتایج حاکی از مشاهده پروتئین و در نتیجه بیان ژن بود. همچنین DNA از گیاهچه های باززایی شده استخراج و تراریختی آنها با روش PCR تائید شد.