اسعد معروفی

شنبلیله یک گیاه دارویی مهم است که دارای متابولیت های ثانویه با ارزشی است. دیوسژنین یک ساپونین استروئیدی است که به مقدار مناسب درگیاه شنبلیله تولید می شود و داری خواص درمانی زیادی می باشد. فعالیت ضدسرطانی دیوسژنین در بسیاری از مطالعات گزارش شده است. به منظور سنجش بیان برخی ژن های کلیدی در مسیر بیوسنتز دیوسژنین این پژوهش اجرا شد. ابتدا اعمال تیمارهای متیل جاسمونات با غلظت نیم میلی مولار و سالیسیلیک اسید با غلظت یک میلی مولار در آزمایشات جداگانه بر روی گیاهان انجام گرفت. سپس در زمان های 0، 12، 24 و 48 ساعت پس از اعمال تیمار نمونه برداری از برگ ها برای بررسی مراحل بیان ژن انجام شد. RNA کل از برگها استخراج و سپس cDNA سنتز شد. ژن های کلیدی انتخاب شده شامل سیکلوآرتنول سینتاز (CAS) ، اِسکوالن سینتاز (SQS) و اِسکوالن منواکسیژناز (SMO) بودند. جهت اطمینان از توالی ژن ها، قطعه تکثیر شده این ژن ها در وکتورpTG19-T همسانه سازی و ناحیه ی هدف آنها توالی یابی شد. پس از اطمینان از صحت توالی ، بیان نسبی ژن ها با روش Real-Time PCR (qRT-PCR) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان دهنده ی عدم تغییر بیان ژن CAS در گیاهان تحت تیمار با سالیسیلیک اسید نسبت به گیاهان شاهد بود، ولی ژن های SQS و SMO در برخی زمان ها افزایش بیان نشان دادند. در صورتی که، ژن های CAS، SQSو SMO در گیاهان تیمار شده با متیل جاسمونات افزایش معنی داری نسبت به گیاهان شاهد داشتند. بررسی بیان این ژن ها در مسیر بیوسنتز دیوسژنین نشان می دهد که احتمالا دیوسژنین در پاسخ به سالیسیلیک اسید و به ویژه متیل جاسمونات افزایش می یابد.