سید علی جوهری

مقدمه و هدف: نانوذرات دی اکسید تیتانیوم و نانوذرات اکسید مس در بخش های مختلف از جمله کشاورزی، صنعتی و پزشکی مورد استفاده می شوند. این نانوذرات دارای اثرات بهداشتی بر روی انسان و دیگر جانداران می باشند، ولیکن مواجهه همزمان این نانوذرات می تواند آسیب های جدی-تری را به دنبال داشته باشد. از اینرو، هدف از این مطالعه، بررسی تاثیر نانوذرات اکسید مس بر آسیب شناسی و تجمع زیستی بافت های ماهی کپور معمولی، ماهی مدل، در حضور نانوذرات دی-اکسید تیتانیوم در شرایط آزمایشگاهی می باشد. روش کار: در این مطالعه از یک غلظت غیرکشنده نانوذرات دی اکسید تیتانیوم (10 میلی گرم بر لیتر)، دو غلظت غیرکشنده نانوذرات اکسید مس (5/2 و 5 میلی گرم بر لیتر)، دو غلظت ترکیب نانوذرات دی اکسید تیتانیوم و نانوذرات اکسید مس (10 + 5/2 میلی گرم بر لیتر و 10 + 5 میلی گرم بر لیتر) به همراه گروه شاهد استفاده گردید. طول دوره آسیب شناسی بافتی به مدت 30 روز شامل دوره مواجهه (10 و 20 روز) و دوره بازیابی (10 روز) بوده که پس از پایان هر مرحله نمونه برداری انجام گرفت. به منظور انجام مطالعه بافت شناسی کلاسیک، نمونه ها پس از آماده سازی به روش هماتوکسیلین – ائوزین رنگ آمیزی شد. دوره تجمع زیستی نیز به مدت 30 روز شامل دو بخش تجمع زیستی (10 و 20 روز) و دفع (10 روز) نانوذرات بود که پس از هر مرحله بافت های آبشش، روده و کبد ماهی کپور نمونه برداری و جهت قرائت داده ها از دستگاه ICP-OES استفاده گردید. یافته ها: مهمترین آسیب های ایجاد شده در بافت آبشش شامل تلانژیکتازی مویرگی، آماس و تورم لاملای ثانویه، هایپرپلاژی، خمیدگی تیغه های ثانویه، چسپندگی لاملاها، و نکروز بوده است. همچنین آسیب های تشکیل واکوئل، پارگی در ساختار روده، افزایش تعداد سلول های قرمز، ادغام پرزهای روده، گسترش ساختار پرزهای روده، و نکروز در بافت روده ماهی کپور مشاهده شد. میزان شدت آسیب بافتی در حالت مواجهه همزمان نانوذرات دی اکسید تیتانیوم با نانوذرات اکسید مس شدیدتر از حالت مواجهه مجزای نانوذرات بوده است. همچنین میزان تجمع زیستی نانوذرات اکسید مس در بافت های آبشش، روده و کبد ماهی کپور در حضور نانوذرات دی اکسید تیانیوم روند افزایشی داشته است. نتیجه گیری: مطابق یافته های این پژوهش می توان نتیجه گرفت که حضور نانودرات دی اکسید تیتانیوم با نانوذرات اکسید مس اثرات افزایشی بر