زمینه و هدف: افزایش استفاده از نانو ذرات نقره در آینده موجب سرازیر شدن این ماده به محیط زیست خواهد شد و می تواند مشکلات بهداشتی و محیط زیستی برای انسان و دیگر موجودات به همراه داشته باشد. در این راستا استفاده از اندیکاتورهای زیستی به منظور پایش و کنترل محیط زیست ضروری به نظر می رسد. ازاین رو هدف این پژوهش، بررسی قابلیت میزان تجمع زیستی نانو ذرات نقره در بافت های آبشش، روده و هپاتوپانکراس خرچنگ دراز آب شیرین، به عنوان یک گونه اندیکاتور محیطی، در شرایط آزمایشگاهی می باشد. روش بررسی: در این مطالعه از 15 عدد خرچنگ دراز آب شیرین نر بالغ Astacus leptodactylus صیدشده از رودخانه ارس استفاده گردید. خرچنگ ها به مدت 6 روز در معرض غلظت های 0، 1/0، 25/0، 5/0 و 1 میلیگرم در لیتر نانو ذرات نقره کلوئیدی قرار گرفتند. سپس میزان تجمع فلز نقره در بافت های روده، آبشش و هپاتوپانکراس با استفاده از دستگاه جذب اتمی موردسنجش قرار گرفت. برای مقایسه میزان تجمع نانو ذرات نقره در بافت ها از آزمون واریانس یک طرفه استفاده گردید. یافته ها: بنا بر یافته های این مطالعه بالاترین میزان تجمع نقره در بافت آبشش صورت گرفت. همچنین میزان تجمع در دو بافت هپاتوپانکراس و روده وابسته به غلظت نانو ذرات نقره در آب بود، به طوری که در غلظت های پایین میزان تجمع در بافت روده بیشتر از هپاتوپانکراس بوده و در مقابل در غلظت های بالا میزان تجمع در هپاتوپانکراس بیشتر بوده است. نتیجه گیری: در این مطالعه، میزان تجمع زیستی نقره به فاکتورهای بافت و غلظت نانو ذرات نقره در آب وابسته بود. همچنین با توجه به تجمع بالای نقره در بافت آبشش خرچنگ دراز آب شیرین نسبت به بافت های دیگر، این اندام می تواند به عنوان بافت هدف مناسب معرفی گردد. مطالعات بیشتر به منظور به دست آوردن اطلاعات جامع تر در مورد سازوکار اثرگذاری و تجمع نانو ذرات نقره در بافت های مختلف این جانور آبزی ضروری می باشد.
